بهترین روش درمان دیسک کمر چیست؟ فیزیوتراپی، اوزون و ورزش

تاریخ: آبان 27, 1402

مشکل دیسک کمر یکی از اختلالات رایج در ستون فقرات است که ممکن است باعث بروز درد شدید و مشکلات حرکتی شود. بنابراین، در صورت داشتن این مشکل، مهم است که به پزشک مراجعه کرده و تشخیص دقیقی دریافت کنید تا بهترین روش درمانی برای دیسک کمر شما تعیین شود. برنامه درمانی مناسب می‌تواند به کاهش درد و بهبود توانایی حرکت در طولانی مدت کمک کند. درمان اولیه برای درد دیسک کمر و روش‌های غیرجراحی است و این امر باعث می‌شود که نیازی به مصرف داروهای مسکن اعتیادآور یا انجام جراحی تهاجمی نداشته باشید تا از عوارض جانبی ناشی از جراحی جلوگیری شود.

 دیسک کمر چیست؟

منظور از دیسک کمر وجود یک مشکل در بافت نرم و ضربه گیر بین استخوان‌های ستون فقرات است که روی هم قرار گرفته اند تا ستون فقرات را به وجود بیاورند. این وضعیت می‌تواند باعث بروز درد و ناراحتی در گردن و کمر شود و شما برای درمان دیسک کمر به روش‌های درمانی مختلفی نیاز خواهید داشت. دیسک ستون فقرات کمی شبیه یک دونات با مغز ژله ای است و هسته درون آن توسط یک بافت نرم و ژله مانند پر شده است. گاهی اوقات بخشی از بافت نرم و ژله مانند از طریق یک ترک ایجاد شده در پوسته بیرونی دیسک به سمت داخل هدایت می‌شود که به این وضعیت فتق دیسک یا بیرون زدگی دیسک یا پارگی دیسک گفته می‌‌شود. دیسک کمر باعث می‌شود که اعصاب مجاور ملتهب شوند و این امر باعث بروز درد، بی‌ حسی یا ضعف در بازو یا پا خواهد شد. اغلب روش‌های غیر جراحی و مصرف داروهای مسکن برای درمان دیسک کمر کافی است و نیازی به انجام عمل جراحی برای اصلاح مشکلات ایجاد شده نیست. دیسک کمر معمولا به علت تحلیل رفتگی دیسک ناشی از بالا رفتن سن به وجود می‌آید. با بالا رفتن سن دیسک ستون فقرات مقداری از آب داخل خود را از دست می‌دهد و این امر باعث می‌‌شود که از میزان انعطاف پذیری آن کاسته شود و دیسک مستعد پاره شدن باشد حتی انجام دادن حرکات چرخشی خفیف باعث می‌شود دیسک آسیب ببیند. در اکثر افراد علت اصلی دیسک کمر مشخص نیست. گاهی اوقات استفاده از عضلات کمر به جای عضلات پا و ران برای برداشتن اجسام سنگین باعث می‌شود که به کمر شما فشار وارد شود و شما دچار دیسک کمر شوید یا چرخش به اطراف در هنگام برداشتن و حمله کردن یک شی شما را دچار چنین مشکلی خواهد کرد. به ندرت یک اتفاق تروماتیک از قبیل زمین خوردن یا وارد شدن ضربه به کمر می‌تواند باعث بروز دیسک کمر شود.

 علائم و نشانه‌های دیسک کمر چیست؟

 شایع ترین علائم و نشانه‌های دیسک کمر به شرح زیر می‌باشند:

• در صورتی که دیسک کمر در ناحیه پایین کمر رخ بدهد شما دچار درد تیر کشنده و شدید در باسن، ران و ساق پای خود خواهد شد بعد ممکن است یک قسمت از کف پای شما نیز درگیر شود. در صورتی که بیرون زدگی دیسک در ناحیه گردن رخ دهد معمولاً درد می‌‌تواند در ناحیه بازو و شانه به صورت یک درد شدید به وجود بیاید. این درد می‌تواند در هنگام سرفه کردن، عطسه کردن یا حرکت دادن ستون فقرات در یک جهت خاص باعث انتشار دهنده به بازو یا پا شود.
• افرادی که دیسک کمر دارند دچار بی حسی و سوزن سوزن شدن در یک قسمت از بدن خود می‌شوند که معمولا به علت درگیر شدن اعصاب رخ می‌دهد.
• درگیر شدن اعصاب باعث می‌‌شود که عضلات نیز ضعیف ‌شوند و این امر می‌‌تواند باعث بروز ناتوانی و بی ‌حسی یک عضو شود به عنوان مثال شما برای حمل کردن یا نگه داشتن اشیا دچار مشکل خواهید شد.

 بهترین راه درمان دیسک کمر چیست؟ 

روش‌های درمانی مراقبتی شامل اجتناب از انجام حرکاتی که درد را تحریک می‌کنند، پرهیز از فعالیت‌هایی که ممکن است علائم را تشدید کنند، و دنبال کردن یک برنامه ورزشی مناسب است. همچنین، پزشک ممکن است داروهای مسکن را تجویز کند تا درد را کاهش دهد. تحقیقات نشان داده است که این روش‌های درمانی ممکن است در تسکین علائم و نشانه‌های درد کمر در تقریباً ۹ نفر از هر ۱۰ نفری که دچار دیسک کمر هستند موثر باشند.

در صورتی که درد کمر شما به دلیل دیسک در مدت سه روز کاهش نیابد، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید تا ارزیابی‌های اولیه ضروری انجام شود. پزشک ممکن است تصمیم بگیرد تحقیقات و آزمایش‌های بیشتری را انجام دهد و در صورت نیاز، روش‌های درمانی تخصصی را برای درمان دیسک کمر شما تجویز کند. توصیه می‌شود تا زمان مراجعه به پزشک، فعالیت‌های فیزیکی سنگین را محدود کنید و روش‌های درمانی اضافی را بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید.

برخی از روش‌هایی که به شما برای تسکین درد کمر ناشی از دیسک کمر کمک می‌کنند به شرح زیر می‌باشند:

 اجتناب از خم شدن به سمت جلو

 شامپو انجام دادن هر نوع حرکتی که باعث می‌شود به سمت جلو خم شوید و اجتناب نمایید زیرا این امر باعث افزایش آسیب دیدگی دیسک خواهد شد. حرکت اسکات به جای خم شدن باعث می‌شود که از تشدید درد و بدتر شدن شرایط شما جلوگیری شود.

 اجتناب از برداشتن اجسام سنگین

 بیرون زدگی دیسک معمولا به علت برداشتن اجسام سنگین به وجود می‌‌آید که فشار زیادی را به ستون فقرات وارد می‌‌کند و باعث می‌‌شود که دیسک دچار پارگی شود و از جای خود خارج گردد. استراحت کردن در این شرایط بهبود درد شما کمک خواهد کرد. در صورتی که شما به طور مداوم دچار درد کمر هستید مراجعه به پزشک متخصص ضروری خواهد بود تا به تجویز داروهای مسکن ضروری برای تسکین دردها پردازد و درخواست استراحت کردن شما را بدهد.

 افزایش قدرت عضلات مرکزی

 عضلات ستون فقرات باعث می‌‌شود که مهره‌ها به طور صحیح در جای خود قرار بگیرند و این این امر باعث می‌شود که از فشار بیش از حد به مفاصل بدن جلوگیری گردد. این عضلات همچنین در هنگام راه رفتن نقش ثابت کننده بدن را بر عهده دارند به همین دلیل تقویت عضلات این ناحیه برای حفظ ستون فقرات در محل مناسب و صحیح خود ضروری است از بروز درد مداوم جلوگیری شود.

 اجتناب از نشستن به مدت طولانی 

 ایستادن یا نشستن به مدت طولانی می‌‌تواند باعث خسته شدن عضلات کمر و ایجاد درد تیر کشنده شود به همین دلیل اگر شما به واسطه شغلی که دارید مدام می‌نشینید و هر چند ساعت یک بار کمی فعالیت جسمانی مناسب و سبک داشته باشید.

 درمان‌های دارویی دیسک کمر

 درمان‌های دارویی دیسک کمر عبارتند از:

• در صورتی که درد شما خفیف تا متوسط است پزشک و تجویز داروهای مسکن از قبیل ایبوپروفن یا ناپروکسن خواهد پرداخت.
• در صورتی که مصرف ایبوپروفن یا ناپروکسن باعث تسکین درد شما نشده است پزشک به تجویز داروهای قوی ‌تری از قبیل کدئین یا ترکیبی از اکسی کدون و استامینوفن به مدت کوتاه خواهد پرداخت. این داروها با بروز برخی عوارض جانبی از قبیل تهوع و سرگیجه و یبوست و خواب آلودگی همراه هستند.
• مصرف برخی داروها از قبیل گاباپنتین، بریگابالین، دلوکستین، ترامادول و آمی ‌‌تریپتیلین اغلب باعث تسکین درد حاصل از آسیب دیدگی عصب خواهد شد. از آنجایی که این داروها در مقایسه با داروهای مسکن قوی عوارض جانبی کمتری دارند معمولا به عنوان اولین خط درمان در افرادی که دچار دیسک کمر هستند تجویز خواهند شد.
• اگر شما دچار اسپاسم عضلانی هستید مصرف شل کننده‌های عضلانی می‌‌تواند مفید باشد. خواب آلودگی و سرگیجه از جمله عوارض جانبی مصرف این داروها محسوب می‌‌شوند.

 فیزیوتراپی یا درمان دستی 

 متخصص فیزیوتراپی یا متخصص درمان دست می‌تواند حرکات و تمرینات را به شما یاد بدهد تا از میزان درد حاصل از بیرون زدگی دیسک کاسته شود. او همچنین موارد زیر را به شما توصیه خواهد کرد:

• استفاده از کمپرس سرد یا گرم
• تراکشن
• اولتراسوند
• تحریک الکتریکی
• استفاده از بریس به مدت کوتاه

 تزریق استروئید به درون فضای اپی دورال 

 تزریق استروئید به درون فضای اطراف دیسک آسیب دیده یا ریشه اعصاب ستون فقرات باعث سرکوب التهاب خواهد شد. معمولاً تصویر برداری افزایش دقت و ایمنی این روش درمانی را به دنبال خواهد داشت.

 تزریق گاز اوزون 

 اوزون تراپی یک روش درمانی زیر جلدی است که گاز اوزون به درون ناحیه دردناک تزریق می‌شود. منظور از زیر جلدی این است که این روش درمانی به طور مستقیم به درون پوست انجام می‌‌شود گاز از آن به درون فضای دیسک آسیب دیده تزریق می‌شود و برای این کار از یک سوزن استفاده می‌شود تا این گاز به طور مستقیم وارد دیسک شود تا از حجم دیسک بکاهد. هنگامی ‌که از حجم دیسک کاسته شود معمولا فشار روی دیسک نیز برداشته می‌شود. این امر باعث می‌شود از مقدار دردی که شما احساس می‌‌کنید کاسته شود. این روش علاوه بر آنکه با دوران بهبود کوتاه تر و عوارض جانبی کمتری نسبت به عمل جراحی همراه است برخی عوارض جانبی قابل توجهی نیز دارد که به شرح زیر می‌باشند:

• یک روش کم تهاجمی است.
• یک روش سرپایی است.
• انجام آن طی مدت کوتاهی صورت می‌گیرد.
• هزینه انجام آن در مقایسه با انجام عمل جراحی کمتر است.
• یک روش بدون درد محسوب می‌شود.

 ورزش درمانی

 ورزش درمانی یکی از روش‌های سودمندی است که باعث می‌‌شود از میزان درد حاصل از بیرون زدگی دیسک کاسته شود. در بخش زیر به دو مورد از تمرینات ورزشی اشاره می‌کنیم که شما می‌توانید از مزایای حاصل از انجام آنها بهره مند شوید.

 کشش عضله پیریفورمیس 

هدف از انجام فیزیوتراپی برای درمان دیسک کمر، کشش عضلاتی است که از قسمت پایین کمر محافظت می‌کنند. یکی از هدف‌های متداول در ورزش درمانی، کشش عضلات پیریفورمیس است. این عضلات سفت ران، باسن و پا هستند و باعث می‌شوند فشار زیادی به قسمت پایینی کمر وارد شود و افزایش فشار، منجر به افزایش درد حاصل از دیسک کمر خواهد شد.

یکی از تمرینات ورزشی که به تسکین درد کمر کمک می‌کند، کشش عضله پیریفورمیس است. برای انجام این تمرین، شما باید به پشت روی یک سطح صاف دراز بکشید. اگر میز ماساژ دارید، می‌توانید از آن استفاده کنید. اکثر افراد می‌توانند این تمرین را روی زمین انجام دهند.

نقطه شروع این تمرین، حالت دراز کش روی زمین است و شما باید پای خود را مقابل بدن تان قرار دهید. در این حالت، پای راست خود را خم کرده و به سمت بالا بکشید به نحوی که کف پای شما روی زمین قرار بگیرد و سپس پای چپ خود را حرکت دهید به نحوی که مچ پای شما به طور دقیق روی ران تان و بالاتر از زانو قرار بگیرد.

در مرحله بعدی، به آرامی پای راست خود را به سمت قفسه سینه بکشید تا بتوانید کشش در باسن سمت چپ خود را احساس نمایید. حدود ۸ تا ۱۰ ثانیه در این حالت بمانید سپس به نقطه شروع برگردید و این تمرین را با هر یک از پاهای خود ۱۰ بار تکرار کنید. با انجام منظم این تمرین، می‌توانید به کاهش درد کمر دست یابید.

 حرکت مار کبرا 

 متخصص فیزیوتراپی به شما توصیه می‌‌کند که به انجام حرکت مار کبرا بپردازید که یکی از حرکات یوگا است و بهتر است آن را وارد برنامه درمانی خود کنید تا از میزان درد شما کاسته شود. این حرکت به کشش عضلات قسمت پایین کمر شما کمک می‌‌کند. برای انجام این تمرین شما باید به صورت دمر روی زمین ‌ن دراز بکشید و پاهای خود را صاف نگه دارید و بازوهای خود را خم کنید تا بتوانید ساعد خود را روی زمین قرار دهید. باید دست‌های شما روی زمین و هم سطح با شانه شما قرار داشته باشد هنگامی ‌که شما در نقطه شروع هستید باید به آرامی بالا تنه خود را به سمت بالا بکشید به طوری که بتوانید کشش را در قسمت پایین کمر خود احساس کنید. باید سر و گردن خود را در هنگام انجام این تمرین صاف نگه دارید. هنگامی ‌که کشش بدن خود را احساس کردید حدود ۵ تا ۱۰ ثانیه در همان حالت بمانید و سپس به نقطه شروع برگردید. شما باید بتوانید این حرکت را ۱۰ مرتبه تکرار کنید اما اگر در ابتدا درد شما زیاد است بهتر است به تدریج زمان و تعداد دفعات انجام این تمرین را افزایش دهید.

 انجام عمل جراحی 

 تعداد بسیار کمی از افرادی که دچار دیسک کمر هستند در نهایت به عمل جراحی نیاز خواهند داشت. پزشک زمانی انجام عمل جراحی دیسک کمر را توصیه می‌کند که روش‌های غیر جراحی کمکی به بهبود شما نکرده باشد و پس از ۶ هفته همچنان علائم و نشانه‌های شما از بین رفته باشد به ویژه اگر همچنان مشکلات زیر ادامه پیدا کند:

• بی حسی یا ضعف
• ناتوانی در ایستادن یا راه رفتن
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده
• در تعداد زیادی از موارد جراحی می‌تواند فقط به خارج کردن آن قسمت از دیسک بپردازد که دچار بیرون زدگی شده است اما در برخی موارد نادر خارج کردن کامل دیسک ضروری است که در این موارد باید مهره‌ها به کمک قطعات فلزی به هم متصل شوند تا پایداری آنها حفظ گردد. به ندرت جراح کاشت پروتز مصنوعی دیسک را به شما پیشنهاد خواهد کرد.