تزریق ژل به زانو: تزریق ژل هیالورونیک اسید برای درمان آرتروز

از ژل هیالورونیک اسید برای درمان آرتروز زانو و بهبود عملکرد مفصل زانو استفاده می‌شود. این روش درمانی با تاثیرات درمانی بسیار بالایی همراه است. در هنگام انجام این روش درمانی مقدار کمی از ژل هیالورونیک اسید که معمولاً حدود ۲ میلی لیتر است به طور مستقیم به درون کپسول مفصل زانو تزریق می‌‌گردد.

 اهداف درمان آرتروز با تزریق ژل 

هدف از درمان آرتروز با تزریق ژل هیالورونیک اسید به شرح زیر می‌باشد:

• کاهش درد
• بهبود دامنه حرکات بدن و افزایش میزان لغزندگی مفصل و کاهش اصطکاک و التهاب آن
• پیشرفت آهسته استئوآرتریت

تزریق هیالورونیک اسید معمولاً در مطب پزشک انجام می‌‌شود و بر اساس برند مورد استفاده شما به ۱،۳،۴ و ۵ مرحله تزریق ژل نیاز خواهید داشت. در صورتی که بیش از یک بار تزریق ژل نیاز داشته باشید معمولا حدود یک هفته بین جلسات درمان فاصله زمانی وجود خواهد داشت.

 هیالورونیک اسید چه تاثیری بر روی مفصل زانو دارد؟ 

مفصل سالم زانو حاوی ۴ می‌لی لیتر مایع مفصلی است. هیالورونیک اسید یک ترکیب مهم در مایع مفصل است و به مایع مفصلی کمک می‌کند بتواند دامنه حرکات بیشتری داشته باشد و میزان قابلیت لغزندگی آن افزایش پیدا کند. تزریق ژل هیالورونیک اسید به کسب موارد زیر کمک خواهد کرد:

• به سطوح استخوان‌ها که توسط غضروف پوشانده شده است کمک می‌کند به راحتی روی هم بلغزند به این ترتیب از میزان اصطکاک مفصل کاسته شود.
• یک لایه بالشتکی را برای محافظت از مفاصل در هنگام انجام فعالیت جسمانی به وجود می‌آورد.

معمولاً مفاصلی که دچار استوار تولید می‌‌شوند میزان غلظت هیالورونیک اسید در آنها کمتر از مفاصل سالم است و این مفاصل بیشتر در معرض اصطکاک و فشار قرار خواهند گرفت. مخالفان این روش عقیده دارند که تزریق ژل و خاصی که دارد باعث می‌شود فرایند تحلیل رفتگی مفصل تسریع شود و شدت مشکلات بیمار بیشتر گردد.

چه افرادی می‌توانند متقاضی تزریق ژل هیالورونیک اسید برای درمان استئوآرتریت زانو باشند؟

هیالورنیک اسید اولین خط درمان برای آرتریت زانو محسوب نمی‌شود. این روش برای افراد زیر در نظر گرفته خواهد شد:

• افرادی که دچار استئوآرتریت خفیف زانو هستند و نشانه‌های این اختلال بر روی زندگی روزمره آنها تاثیر گذاشته است.
• به دلایل زیر از داروهای مسکن استفاده نمی‌کنند:

1. داروهای مسکن تاثیری در بهبود آنها ندارد از قبیل داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب یا داروهای استروئیدی که به شکل قرص یا آمپول وجود دارد.
2. در معرض خطر عوارض جانبی از قبیل آسیب دیدگی کلیه، مشکلات قلبی و خونریزی شکمی ناشی از استفاده از این داروها به مدت طولانی قرار دارند.
3. دچار مشکلات دیگری از قبیل دیابت یا بالا بودن فشار خون هستند و نمی‌توانند به مصرف داروهایی از قبیل استروئید بپردازند.

• پس از اولین جلسه درمان شاهد بهبودی خود بوده اند. این افراد می‌‌توانند زمانی که دوباره علایم و نشانه‌های استئوآرتریت عود کرد از مزایای تزریق ژل بهره مند شوند.
• نمی‌توانند متقاضی انجام عمل جراحی باشند یا قصد دارند جراحی خود را به عقب بیندازند یا اصلاً قصد انجام عمل جراحی را ندارند.

اگرچه همه افراد در همه سنین می‌توانند به تزریق ژل هیالورونیک اسید بپردازند تزریق ژل هیالورونیک اسید در افرادی که بیش از ۶۵ سال سن دارند با تاثیرات مثبت همراه است.

 چه موقع تزریق ژل هیالورونیک اسید توصیه نمی‌شود؟ 

تزریق ژل هیالورونیک اسید در برخی از افراد توصیه نمی‌شود که برخی از این گروه از افراد به شرح زیر می‌باشند ولی فقط به این موارد محدود نمی‌‌شود:

• زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی قرار دارند.
• کودکان و نوجوانان
• افرادی که در اطراف زانو آرتروزی خود دچار عفونت باکتریایی یا سایر انواع عفونت هستند.
• افرادی که به محصولات هیالورونات حساسیت دارند.

به علاوه افرادی که به تخم مرغ یا محصولات سایر پرندگان از قبیل بوقلمون حساسیت دارند باید به پزشک خود اطلاع بدهند زیرا این محصولات از تاج خروس ساخته می‌‌شوند و ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد.

 چگونه ژل هیالورونیک اسید به بهبود استئوآرتریت زانو کمک می‌کند؟

تحقیقات نشان داده است که تزریق ژل هیالورونیک اسید پس از چند روز از علائم و نشانه‌های استئوآرتریت زانو می‌کاهد به عنوان مثال تزریق ژل هیالورونیک اسید می‌‌تواند باعث کاهش التهاب و اصطکاک شود و روند تحلیل رفتگی غضروف و استخوان را آهسته نماید.

 تاثیرات ژل هیالورونیک اسید بر التهاب و درد زانو 

 تزریق ژل هیالورونیک اسید به علل خواص زیر از شدت علائم و نشانه‌های آرتروز زانو می‌کاهد:

• در برخی از افراد قابلیت ویسکوزیته هیالورونیک اسید باعث اصطکاک بهتر و جذب بهتر ضربه در مفصل زانو می‌شود. این امر باعث کاهش اصطکاک در مفصل می‌‌شود و به این ترتیب از میزان درد و سفتی مفصل می‌کاهد از تخریب غضروف و استخوان جلوگیری می‌کند.
• تحقیقات نشان داده است که تزریق هیالورونیک اسید با تاثیرات ضد التهابی از قبیل کاهش درد و التهاب و تورم در زانو همراه است.
• در برخی از افراد مولکول‌ها در اطراف پایانه‌های عصبی یک محافظ را به وجود می‌‌آورند که از ارسال سیگنال‌های درد به مغز جلوگیری می‌کند که معمولا با سایر سلول‌های موجود در زانو که به ارسال سیگنال‌های درد می‌پردازند ترکیب شوند و این مکانیسم باعث می‌‌شود که از شدت درد کاسته شود. ویسکوزیته هیالورونیک اسید با تاثیرات مثبت بر روی غضروف، استخوان و سایر بافت‌های مجاور در زانو همراه است.

 تاثیرات هیالورونیک اسید بر روی غضروف و استخوان 

به طور کلی هیالورونیک اسید تزریق شده درون زانو فقط تا چند روز باقی می‌‌ماند اما نتایج حاصل از آن تا چند ماه باقی خواهد ماند. مخالفان روش عقیده دارند که تزریق ژل هیالورونیک اسید می‌‌تواند باعث تغییر فرآیند بیماری استئوآرتریت شود و فقط منجر به سرکوب علائم و نشانه‌های این بیماری نخواهد شد. تزریق هیالورونیک اسید به درون زانو در برخی افراد می‌‌تواند با تاثیرات زیر همراه باشد:

• با تحریک روند رشد سلول‌های غضروف ساز که کندروسیت نام دارند به رشد غضروف و محافظت از آن کمک می‌کند. تزریق ژل هیالورونیک اسید از بافت غضروف محافظت می‌کند و به این ترتیب باعث تشکیل غضروف خواهد شد.
• با تولید پروتئین‌های ضروری و کربوهیدرات باعث تقویت بافت غضروف باقیمانده خواهد شد.
• با تغییر تراکم و ضخامت استخوانی که زیر غضروف قرار دارد باعث تقویت استخوان زانو خواهد شد. تغییرات ایجاد شده در ساختار استخوان به کاهش فشار از روی غضروف در شرایطی که وزن بدن را تحمل می‌کند کمک خواهد کرد.
• بدن را تحریک می‌کند به طور طبیعی به تولید هیالورونیک اسید بپردازند و در مقابل مقدار ژل هیالورونیک اسید موجود در زمان را افزایش دهد تا با تاثیرات بیشتری همراه گردد. این تاثیرات می‌تواند از پیشرفت استئوآرتریت جلوگیری کند.

 تزریق ژل هیالورونیک اسید چگونه انجام خواهد شد؟ 

تزریق ژل هیالورونیک اسید به درون مفصل زانو انجام می‌‌شود و به طور کلی ژل به طور مستقیم به درون کپسول مفصل تزریق خواهد شد. معمولا این روش در مطب پزشک و توسط متخصص ارتوپدی انجام می‌گردد. برخی از پزشکان عمومی و متخصصان روماتولوژی نیز می‌تواند به انجام این روش درمانی بپردازند. تزریق این ژل فقط چند دقیقه طول می‌کشد و معمولاً انجام آن آمادگی خاصی نیاز ندارد. باید قبل از شروع درمان تزریق ژل به درون زانو با پزشک خود در خصوص سابقه پزشکی‌تان صحبت کنید و اطلاعات لازم را در خصوص داروهایی که مصرف می‌کنید در اختیار پزشک خود قرار دهید. تزریق ژل هیالورونیک اسید باید توسط یک پزشک متخصص انجام شود که بتواند به طور صحیح ژل را به درون کپسول مفصل زانو تزریق نماید. فرایند تزریق ژل هیالورونیک اسید به درون مفصل زانو شامل موارد زیر می‌باشد:

• شما باید به پشت روی میز مخصوص دراز بکشید و زانوها را صاف نگه دارید یا به صورت صاف بنشینید و زانوهای خود را خم کنید. در این شرایط پزشک می‌‌تواند به طور صحیح ژل را به درون کپسول مفصل تزریق کند.
• پزشک به کمک الکل یا بتادین برای ضدعفونی کردن زانو می‌پردازد.
• سپس از بیمار می‌‌خواهد عضلات پای خود را شل کند تا پزشک بتواند به طور صحیح به تزریق ژل بپردازد این کار باعث می‌شود که فرایند تزریق با درد کمتری همراه شود.
• پزشک از یک داروی بی حسی موضعی از قبیل لیدوکائین برای بی حس کردن ناحیه مورد نظر استفاده می‌‌کند.
• در صورتی که مایع بسیار زیادی درون مفصل جمع شده باشد پزشک به کمک سوزن مخصوص به تخلیه مایع اضافی خواهد پرداخت.
• تزریق ژل هیالورونیک اسید فقط زمانی اثر گذاری بالایی دارد که به طور مستقیم به درون مفصل زانو تزریق گردد. پزشک برای دقت بهتر انجام این روش از التراسوند برای تزریق ژل استفاده خواهد کرد. پزشک ژل مخصوص روی پوست قسمتی که قرار است ژل تزریق گردد قرار می‌دهد و سر دستگاه روی پوست خواهد گذاشت. تصاویر حاصل از اسکن التراسوند روی صفحه مانیتور نشان داده می‌شود.
• پزشک با استفاده از یک سوزن استریل به تزریق در ناحیه مورد نظر می‌‌پردازد. محل تزریق تمیز می‌شود و سپس بانداژ روی آن قرار داده خواهد شد. پزشک از شما می‌‌خواهد چند بار در هنگام تزریق ژل به صاف کردن و خم کردن زانوی خود بپردازید تا ژل هیالورونیک اسید درون مفصل زانوی شما پخش شود.

تزریق ژل هیالورونیک اسید باید توسط پزشکی انجام شود که بتواند به طور صحیح به تزریق ژل به درون کپسول مفصل زانو بپردازد. در صورتی که ژل هیالورونیک اسید در هر نقطه دیگری از زانو به غیر از کپسول مفصل تزریق شود ممکن است از میزان ایمنی این روش کاسته شود.

 پس از تزریق ژل هیالورونیک اسید چه باید کرد؟ 

پزشک از شما می‌خواهد ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از تزریق ژل به استراحت بپردازید. استراحت کردن پس از تزریق ژل باعث می‌‌شود که از میزان درد زانوی شما کاسته شود و ریسک خارج شدن ژل از درون مفصل کاهش پیدا کند. در دوران استراحت کردن شما می‌توانید به انجام فعالیت‌های ورزشی سبک از قبیل پیاده روی بپردازید. از دویدن، برداشتن اجسام سنگین و سایر فعالیت‌های ورزشی سنگین در این دوران باید اجتناب گردد. آثار تسکین دهندگی حاصل از تزریق ژل هیالورونیک اسید حدود ۴ هفته پس از تزریق ژل خود را نشان می‌دهد.

 فیزیوتراپی 

مراقبت‌های پس از تزریق ژل شامل فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی مخصوص زانو است که این تمرینات توسط پزشک تجویز خواهد شد. این تمرینات ورزشی به تقویت و حفظ قدرت عضلات اطراف مفصل زانو کمک می‌کنند. فیزیوتراپی و ورزش کردن باعث کاهش علایم و نشانه‌های استئوآرتریت زانو و کاهش روند تخریب و تحلیل رفتگی مفصل خواهد شد. بیمارانی که دچار درد شدید هستند ورزش در آب به آنها توصیه می‌شود تا باعث تقویت مفاصل آنها گردد.

 مصرف مکمل‌های کورکومین

فیزیوتراپی تزریق مکمل خوراکی از قبیل مکمل کورکومین می‌‌پردازد. کورکومین یک ماده شیمیایی است که به طور طبیعی درون زردچوبه وجود دارد. شواهد و مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف مکمل کورکومین می‌‌تواند باعث بهبود نتایج حاصل از تزریق هیالورونیک اسید برای درمان استئوآرتریت می‌شود.

 خطرات و عوارض جانبی تزریق هیالورونیک اسید برای استئوآرتریت زانو 

تزریق هیالورونیک اسید به درون زانو معمولاً به عنوان یک روش ایمن در نظر گرفته می‌‌شود اما همانند همه روش‌های درمانی و عوارض جانبی و خطرات خاص خود همراه است. شایع ترین عوارض جانبی این روش عبارت است از بروز تورم خفیف و درد در محل تزریق. اگر عوارض جانبی حاصل از تزریق ژل هیالورونیک اسید نادر است می‌‌تواند شامل واکنش آرتریت شدید یا شعله ور شدگی بیماری در محل تزریق باشد. در صورتی که واکنش آلرژیک را بدهد معمولاً سه روز پس از تزریق ژل مشاهده می‌گردد و می‌توان به کمک داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب یا تزریق استروئید به درمان آن پرداخت. سایر عوارض جانبی و خطرات نادر این روش عبارتند از بروز عفونت، واکنش آلرژیک یا بورسیت. در صورتی که این علائم و نشانه‌ها به وجود بیایند فورا به پزشک خود اطلاع دهید.