درمان درد و التهاب کشکک زانو (علائم زانوی دوندگان) چیست؟

درد زانوی پتلوفمورال یا زانوی دوندگان که به یک دلیل واضح و ناخوشایند تحت این نام شناخته می‌شود، یک نوع شایع از زانو درد در زمینه‌ی پزشکی ورزشی است. کشکک زانو داخل تاندون پاتلا قرار گرفته و به گروه عضلات چهار سر ران که قدرتمندترین گروه عضلات هستند، متصل است.

سندرم درد پتلوفمورال می‌تواند یک یا هر دو زانو را تحت تاثیر قرار دهد. آسیب زانوی دوندگان بیشتر در جوانان، دوندگان تفریحی و زنان (دو برابر مردان) رخ می‌دهد.

علائم آسیب زانوی دوندگان

یکی از علائم، درد در پایین کشکک زانو می‌باشد که بعد از اتمام یک فعالیت بدتر می‌شود. درد کشکک زانو بویژه هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها بسیار شدید است، ورم نمی‌کند و معمولاً پس از حدود یک ساعت دویدن زمانی که عضلات چهار سر خسته می‌شوند، تشدید می‌شود.

دیگر علائم زانوی دوندگان شامل حساسیت به لمس در پشت یا اطراف کشکک زانو و معمولاً در قسمت وسط آن است. ممکن است شما احساس درد در پشت زانو، صدا دادن یا خالی کردن زانو، داشته باشید. راه رفتن روی پله، تپه و زمین‌های ناهموار می‌توانند موجب تشدید بیماری زانوی دوندگان شود.

علت‌ها و دلایل

عنوان کردن یک دلیل برای آسیب زانوی دوندگان دشوار است. این درد می‌تواند به چندین دلیل مختلف ایجاد شود.

بیماری زانوی دوندگان می‌تواند یک مشکل بیومکانیکی باشد- ممکن است کشکک زانو در بیرون بزرگتر از داخل باشد، ممکن است محل قرارگیری آن در شیار استخوان ران بیش از حد بالا باشد و یا به آسانی از جای خود خارج بشود.

دلیل دیگر آسیب به غضروف زیر کشکک زانو می‌باشد. غضروف ساییده شده در مفصل زانو موجب کاهش جذب ضربه و شوک می‌گردد، قوس زیاد کف پا کمتر از شدت ضربه می‌کاهد و صافی کف پا یا زانوهایی که بیش از حد به طرف داخل یا خارج برمی‌گردند، می‌توانند موجب متمایل شدن کشکک زانو به یک طرف شوند.

دلایل عضلانی نیز وجود دارد. دویدن یا دوچرخه‌سواری نامناسب ناشی از ضعف یا سفتی عضلات نیز ممکن است در این آسیب نقش داشته باشند. سفتی عضلات همسترینگ و ساق پا بر روی زانو فشار آورده و عضلات چهارسر را ضعیف می‌کند و می‌تواند کشکک را از جای خود خارج کند. تکرار نیروی ناشی از گام‌های دویدن به تنهایی می‌تواند برای تحریک آسیب زانوی دوندگان کافی باشد.

درمان

یک متخصص طب فیزیکی میزان آسیب را بررسی کرده و درمان‌های مناسبی را برای شما در نظر خواهد گرفت. هنگامی که بیماری زانوی دوندگان یا سایر آسیب‌های زانو بروز پیدا می‌کنند، توصیه‌های استانداردی ارائه می‌گردد. این توصیه‌ها عبارتند از استراحت دادن به زانو و پرهیز از تحمل وزن، یخ گذاشتن روی زانو، فشرده‌سازی زانو با استفاده از زانوبند و بالا نگه داشتن زانو. این روش‌ها تحت عنوان پروتکول RICE شناخته می‌شوند.

دارو درمانی

یک درمان استاندارد دیگر مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی از جمله Alleve و Advil برای کنترل درد و تورم است. علاوه بر هشدارهای معمول مبنی بر اینکه این داروها خطر خونریزی و زخم را افزایش می‌دهند، از بهبودی نیز جلوگیری می‌کنند.

ماساژ

ماساژ می‌تواند به روند بهبودی کمک کند و تحرک و دامنه‌ی حرکت مفصل را بهبود بخشد. این روش نباید در طول دوره‌ی حاد انجام شود. در صورتی که هرگونه شرایط زمینه‌ای از جمله بیماری قلبی وجود داشته باشد، باید پیش از ماساژ درمانی به دنبال توصیه‌های پزشکی بود.

تزریق

تزریق کورتیزون به زانو اغلب توصیه می‌شود. استروئیدها ممکن است موجب تسکین موقت درد شوند اما منجر به تحلیل غضروف می‌گردند و می‌توانند فرایند ابتلا به آرتروز را تسریع بخشند.

اوزون تراپی، درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) و تزریق سلول‌های بنیادی در درمان مشکلات نرمی غضروف کشکک زانو و یا در رفتگی کاسه‌ی زانو کمک می‌کنند زیرا عامل ایجاد کننده‌ی درد عموماً تاندون پاتلا یا ساختار عضلانی اسکلتی اطرف کشکک زانو می‌باشد.

لیزر درمانی

ممکن است متخصص طب فیزیکی درمان با امواج اولتراسوند یا لیزر را برای کمک به بهبودی تجویز نماید.

ورزش‌های تقویتی

عضلات چهار سر ضعیف یا انعطاف‌ناپذیر یکی از منابع اصلی درد زانو هستند، اما افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری در این نواحی هم به کم کردن درد و هم به بهبود فرم بدن شما بعد از بازگشت به تمرین‌های عادی کمک می‌کند. حرکات کششی و ورزش‌های زیر همگی بر عضلات چهار سر ران و باسن تاثیر می‌گذارند و قابل اضافه شدن به هر تمرین ورزشی نیز می‌باشند.

اسکات (بشین- پاشو)

پاهایتان را به اندازه‌ی عرض شانه‌ها از هم باز کنید و کاملاً بایستید. انگشتان خود را پشت سرتان قرار دهید و قفسه‌ی سینه‌ی خود را به طرف جلو ببرید. بدن خود را تا حدی که می‌توانید با فشار دادن باسن به سمت عقب و خم کردن زانوها پایین بیاورید. در همین حالت بمانید و سپس به آرامی خود را به وضعیت اولیه برگردانید.

اسکات بلغاری

در حالت ایستاده پای چپ خود را به اندازه ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر جلوتر از پای راست قرار دهید. پشت پای عقبی خود را روی یک نیمکت یا صندلی بگذارید. شانه‌های خود را به سمت عقب بکشید و تنه‌ی خود را محکم نگه دارید. بدن خود را در حالی که پای عقبی روی نیمکت است، تا حدی که می‌توانید پایین ببرید. در حین حرکت شانه‌ها را عقب و سینه را به طرف بالا نگه دارید. اندکی در این حالت بمانید و سپس به موقعیت اولیه برگردید.

حرکت ران با رول

در حالی که صورت رو به پایین است و یک فوم غلتان در بالای زانو قرار گرفته است، روی زمین دراز بکشید. بدن خود را به طرف عقب و جلو تا بالای ران خود حرکت دهید.

ارتز

کفی و کفش‌های طبی می‌توانند به مشکل انحراف بیش از حد پا به طرف داخل کمک کنند.

عمل جراحی

در موارد شدید یا زمانی که سایر روش‌ها موفقیت‌آمیز نباشند، بیماران باید به جراحان ارتوپد مراجعه کنند تا غضروف آسیب‌دیده بریده و خارج شود یا موقعیت کاسه‌ی زانو اصلاح شود.

چه زمانی می‌توان شروع به دویدن کرد؟

درد پتلوفمورال برای هفته‌ها یا حتی ماه‌ها ماندگار است، به همین دلیل باید مراقب این نوع آسیب باشید.

پیش‌بینی زمان بهبودی بويژه با توجه به منشأ بیومکانیکی این نوع آسیب دشوار یا غیر ممکن است.

اکثر برنامه‌های درمانی شامل ۴ تا ۶ هفته ورزش زانوی دوندگان و پرهیز از فعالیت‌های سنگین (از جمله دویدن) است اما تمام موارد آسیب متفاوت می‌باشند.

در صورتی که به موقع به درمان این آسیب پرداخته باشید ممکن است تنها چند روز برای بهبودی نیاز باشد اما اگر مدتی با این درد دویده باشید ممکن است زمان بیشتری نیاز باشد. متخصص طب فیزیکی و توانبخشی اغلب می‌تواند تخمین دقیقی از زمان مورد نیاز برای اینکه بتوانید مجدداً دویدن را از سر بگیرید، به شما بدهد.

پیشگیری

به منظور پیشگیری از سندروم زانوی دوندگان، روی سطوح نرم‌تر بدوید، میزان افزایش مسافت دویدن در هر هفته کمتر از ۱۰ درصد باشد و به تدریج میزان دویدن در تپه را در برنامه‌ی خود افزایش دهید. برای اطمینان از اینکه کفش‌ متناسب با نوع پای خود را می‌پوشید، با متخصص طب فیزیکی مشورت کنید. همچنین تقویت عضلات چهار سر ران موجب بهبود نرمی کشکک زانو شده و کشش عضلات همسترینگ و ساق پا به پیشگیری از انحراف کشکک زانو به طرف داخل کمک می‌کند.