علائم سیاتیک چیست؟ نشانه های درد گرفتن عصب سیاتیک کمر و پا

تاریخ: آبان 27, 1402

عصب سیاتیک یک مشکل شایع است که باعث درد در نواحی پا و باسن می‌شود. این وضعیت معمولاً آزاردهنده است، اما به طور کلی خطرناک نیست. با این حال، در برخی موارد، درد عصب سیاتیک ممکن است نشانه اولیه برخی مشکلات جدی مرتبط با اعصاب یا ستون فقرات باشد.

این نوع درد معمولاً ناشی از فشرده شدن عصب است و با معاینه پزشکی قابل تشخیص است. همچنین، برخی آزمایش‌های تشخیصی می‌توانند به ارزیابی این مشکل کمک کنند. برای درمان درد عصب سیاتیک، چندین روش درمانی وجود دارد که می‌تواند به کاهش اثرات درد کمک کند. در اکثر موارد، ترکیبی از فیزیوتراپی و دارو برای درمان موثر است.

علل سیاتیک

هر چیزی که به عصب سیاتیک آسیب برساند می‌تواند باعث سیاتیک شود. شایع‌ترین دلایل سیاتیک عبارتند از:

• فتق دیسک – استخوان‌های موجود در ستون فقرات (مهره‌ها) توسط غضروف‌هایی از هم جدا می‌شوند که با یک ماده ژله مانند ضخیم پر شده‌اند و به عنوان ضربه‌گیر بین استخوان‌ها عمل می‌کنند. هنگامی که پوشش بیرونی دیسک ساییده یا پاره شود ، مواد داخل آن ممکن است از آن بیرون زده و بر عصب سیاتیک فشار آورده یا اصطلاحا آن را گیر بیاندازند و باعث درد و بی‌حسی شوند. فتق دیسک ممکن است ناشی از آسیب دیدگی یا ساییدگی‌هایی باشد که طی زندگی روزمره برای دیسک‌ها‌ ایجاد می‌شوند.
• تنگی کانال نخاع – تنگی نخاع به وضعیتی گفته می‌شود که در آن کانال ستون فقرات ، یعنی فضایی که نخاع را احاطه کرده است تنگ و باریک می‌شود. فشار ناشی از این تنگی که بر نخاع و ریشه‌های عصب سیاتیک وارد می‌شود باعث سیاتیک می‌شود.
• لغزش مهره ( اسپوندیلولیستزیس) – این یکی از مشکلات مرتبط با اختلال دیسک دژنراتیو است. در لغزش مهره ، یک مهره روی مهره کشیده می‌شود که ممکن است باعث گیر افتادن عصب سیاتیک شود.

در برخی موارد ، ممکن است یک تومور روی عصب سیاتیک فشار وارد کرده و باعث سیاتیک شود.

عوامل خطر

بعضی عوامل و رفتارهای خاص ممکن خطر ابتلا به سیاتیک را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیرند:

• بالا رفتن سن – با بالا رفتن سن ، به دلیل ساییدگی و فرسایش ناشی از زندگی روزمره، خطر بروز اختلالات دژنراتیو دیسک – شایعترین علت سیاتیک – افزایش می‌یابد.
• طولانی مدت نشستن‌ – افرادی که برای مدتی طولانی می‌نشینند ، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سیاتیک هستند.
• چاقی – اضافه وزن باعث می‌شود فشار بیشتری بر ستون فقرات وارد آمده و منجر به تغییراتی در ستون فقرات می‌شود که می‌تواند باعث سیاتیک شود.
• دیابت – ابتلا به دیابت ممکن است خطر آسیب دیدگی عصب را افزایش دهد.
• مشاغل خاص – مشاغلی که مستلزم بلند کردن اشیاء سنگین یا نشستن برای مدتی طولانی برای مثال پشت میز یا یک ماشین هستند به خاطر فشار زیادی که بر ستون فقرات وارد می‌کنند خطر ابتلا به سیاتیک را افزایش می‌دهند.

5 علامت سیاتیک که باید از آن آگاهی داشته باشید

دردی که تا پشت پا کشیده می‌شود

بارزترین علامت سیاتیک دردی است که در پشت پا، تا پایین پا کشیده می‌شود. بسیاری از افراد علائم سیاتیک را با مشکلات دیگر اشتباه می‌گیرند.

اگر با درد پا مواجه هستید که به سمت کشاله ران‌ها، طرفین یا جلوی پاها انتقال می‌یابد، ممکن است یکی از اعصاب شما تحریک شده باشد، اما این عصب سیاتیک نیست. برای تشخیص دقیق و معاینه درست، مهمترین روش این است که یک پزشک، فیزیوتراپیست یا متخصص کایروپراکتیک شما را مورد معاینه جامع قرار دهد. آنها با بررسی و ارزیابی وضعیت شما، می‌توانند تشخیص دقیقی از مشکل شما بگیرند و روش‌های مناسب درمانی را تعیین کنند. بنابراین، توصیه می‌شود با مراجعه به یکی از این تخصص‌ها، مشکلات و درد پا را به درستی بررسی و تشخیص دهید.

تیر کشیدن و درد شدید ناگهانی در پا 

یکی از علائم بسیار رایج سیاتیک، وجود درد شدید ناگهانی یا احساسی شبیه به برق گرفتگی یا تیر کشیدن است که تا پایین ساق پا می‌رسد. سیاتیک در صورت تحریک عصب سیاتیک، ممکن است باعث ایجاد درد شدیدی شود.

اگرچه بسیاری از افراد فکر می‌کنند خود سیاتیک یک مشکل خاص است، اما در واقع سیاتیک بیشتر یکی از علائمی است که به واسطه طیف وسیعی از دیگر تغییرات مکانیکی در بدن ایجاد می‌شود.

بی حسی ( خواب رفتگی) ، ضعف یا مشکل در حرکت دادن پایتان 

از آنجا که علائم سیاتیک عصب را درگیر می‌کنند، ممکن است بر اطراف آن منطقه نیز تأثیر بگذارند. این مساله معمولاً در صورت تحدب دیسک‌های قسمت تحتانی کمر اتفاق می‌افتد که ممکن است باعث احساس خواب رفتگی یا از دست رفتن حس در نواحی زیر شود:

• قسمت داخلی زانو
• ساق پا
• ناحیه بین دو انگشت اول پنجه پا
• قسمت بیرونی یا کف پا

همچنین ممکن است علائم دیگر تحدب دیسک مانند احساس ضعف یا مشکل در حرکت دادن پاها را نیز تجربه کنید به خصوص در مواقعی که:

• پایتان را صاف می‌کنید یا سعی می‌کنید نوک انگشتان پا را به سمت بالا بکشید
• چرخاندن انگشتان پا به سمت زمین یا راه رفتن روی پنجه پا نیز ممکن است به دلیل ضعف این ناحیه امکان پذیر نباشد
• چرخاندن پا به سمت داخل نیز به دلیل تحریک عصب ممکن است دشوار باشد

درد بعد از نشستن مدت طولانی 

نشستن طولانی مدت سیاتیک را خیلی تشدید می‌کند. بسیاری از علل درد ناحیه پایین کمر ممکن است باعث سیاتیک شوند.

یکی دیگر از علائم رایج دردهای سیاتیک آن است که مثلا بعد از مدتی نشستن روی مبل در خانه یا وقتی بعد از مدتی نشستن روی صندلی در محل کار می‌ایستید در ناحیه تحتانی کمر ، باسن و ساق پای خود دچار درد یا احساس ضعف شوید.

از دیگر علائم سیاتیک آن است که بعد از ایستادن از حالت نشسته، اغلب صاف کردن پا بسیار دردنک است و اگر بخواهید پا را به زور صاف کنید خیلی اذیت کننده خواهد بود.

دردی که به واسطه سرفه ، عطسه یا زور زدن تشدید شود 

سرفه کردن، عطسه کردن یا زور زدن باعث می‌شود فشار وارده بر نواحی اطراف ستون فقرات افزایش یابد.

این فشار باعث می‌شود فضای اطراف ریشه عصب سیاتیک کاهش یافته و بنابراین باعث تحریک عصب می‌شود. اگر دردتان با چنین مواردی بیشتر می‌شود، ممکن است عصب سیاتیکتان تحت فشار باشد.

اگرچه این موارد در بعضی افراد به واسطه سیاتیک ایجاد می‌شود، اما شرایط اشخاص مختلف متفاوت است و برای یافتن علت واقعی مشکل هر فرد لازم است معاینه و بررسی انجام شود.

در چه مواقعی علائم سیاتیک، یک فوریت پزشکی محسوب می‌شوند

در بعضی موارد همراه با علائم سیاتیک شرایط جدی و خطرناکی ایجاد می‌شود.

دردی که تا پایین هر دو پا کشیده می‌شود، و نیز از بین رفتن یا کم شدن حس در اطراف نواحی داخلی ران‌ها، باسن یا پشت پاها ، و عدم توانایی در کنترل روده یا مثانه ، همگی فوریت‌های‌ پزشکی محسوب می‌شوند.

اگر این علائم را دارید، بسیار ضروری است که به یک بیمارستان مراجعه کنید تا احتمال وجود مشکلی که با عنوان سندرم دم اسب شناخته می‌شود و معمولاً نیاز به جراحی فوری دارد را در شما بررسی کنند.

تشخیص سیاتیک

تشخیص درد عصب سیاتیک بر اساس بررسی سوابق پزشکی ، معاینات بدنی و آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌شود. پزشکان عموما بر اساس علائم و معاینه بدنی بیماران قادرند درد عصب سیاتیک را تشخیص دهند. آزمایشات و بررسی‌های بیشتر اغلب برای این لازم است که بفهمند آیا بیمار مشکل جدی ، مانند فتق دیسک یا تومور دارد یا خیر.

سوابق پزشکی و معاینه بدنی 

در هنگام مراجعه به پزشک، پزشک احتمالاً سؤالاتی از شما خواهد پرسید ، از جمله اینکه آیا علائمتان نوسان دارند ، آیا دچار ضعف یا کاهش کنترل عضلات خود هستید و یا مشکل روده یا مثانه دارید یا خیر.

معاینه بدنی شامل ارزیابی قدرت و رفلکس‌ عضلات و احساس عضلات (نسبت به لمس ملایم ، سوزن زدن ، لرزش ، دما و درک موقعیت) خواهد بود. این آزمایشات به تشخیص اینکه آیا اعصاب دیگر یا نخاع نیز درگیر هستند یا خیر کمک می‌کند.

تست‌های تشخیصی 

پزشکان ممکن است برای تشخیص نوع مشکل عصب سیاتیک از بعضی آزمایشات تشخیصی استفاده کنند.

تست‌هایی که ممکن است برای ارزیابی درد عصب سیاتیک انجام شوند عبارتند از:

• تصویربرداری از ستون فقرات یا لگن: پزشکان با تصویربرداری ستون فقرات یا لگن ، با اشعه X سی تی اسکن یا ام آر آی، می‌توانند داخل و اطراف عصب سیاتیک را مشاهده کنند. این تصویربرداری‌ها ممکن است به تشخیص مشکلات استخوانی ، تومور و عفونت کمک کنند.
• مطالعات عصبی: از آزمون‌های عصبی مثل الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصب (NCV) می‌توان برای ارزیابی عملکرد عصب سیاتیک استفاده کرد. این مطالعات به پزشک کمک می‌کند که بفهمد آیا آسیب جدی به عصب وارد شده یا خیر.

راه‌های درمان سیاتیک

درمان سیاتیک معمولا شامل استفاده از دارو (خوراکی یا تزریقی) و همچنین فیزیوتراپی است. بعضی اوقات استفاده از وسایلی مانند بالشتک‌ طبی ، پد گرمایشی ، بسته‌های‌ یخ یا بریس‌ و کمربندهای طبی ممکن است مفید باشد. به ندرت، ممکن است برای کاهش فشار وارده بر عصب سیاتیک لازم باشد جراحی انجام شود.

دارو 

برای کنترل و مدیریت درد عصب سیاتیک، می‌توان از داروهای بدون نیاز به نسخه یا داروهای ضد التهابی استفاده کرد. در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهای مسکن یا داروهای ضد التهابی خوراکی را تجویز کند تا در کاهش التهاب و تسکین درد به شما کمک کنند. همچنین، برخی داروهای دیگر مانند آنتی‌استروئیدها (مانند پردنیزولون) یا گاباپنتین نیز ممکن است در بهبود علائم عصب سیاتیک مؤثر باشند. اما تشخیص و تجویز دقیق داروها توسط پزشک انجام می‌شود، بنابراین مهم است که با پزشک خود در مورد دردهای عصب سیاتیک خود صحبت کنید تا بهترین راه حل درمانی برای شما تعیین شود و داروهای مناسب تجویز شود.

علاوه بر داروها، تزریق استروئید می‌تواند در کاهش التهاب و تسکین درد عصب سیاتیک مؤثر باشد. همچنین، تزریق داروهای بی حسی موضعی نیز می‌تواند برای هفته‌ها یا ماه‌ها باعث تسکین درد شود. با این حال، هر دو روش تزریق و تجویز داروها باید توسط پزشک متخصص انجام شود.

در نهایت، برای مدیریت درد عصب سیاتیک بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و از راه‌های درمانی مناسب برای شما استفاده کنید. همچنین، تغییر در رفتارهای روزانه مانند تغییر در نحوه نشستن و بلند کردن اشیا سنگین نیز می‌تواند در بهبود درد عصب سیاتیک مفید باشد.

وسایل کمک پزشکی 

پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند از بالشتک‌ طبی یا کمربند طبی استفاده کند ، به خصوص اگر موقعیت بدنی بیمار بر درد سیاتیک او تأثیر داشته باشد. پدهای گرمایشی نیز می‌توانند به تسکین درد سیاتیکی که با اسپاسم عضلات همراه است کمک کنند و استفاده از بسته‌های یخ نیز ممکن است به کاهش درد مرتبط با التهاب کمک نماید.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی، یک درمان شخصی‌سازی شده است که بر اساس شرایط و نیازهای هر فرد طراحی و انجام می‌شود. متخصص فیزیوتراپی، درد و عملکرد حرکتی هر بیمار را ارزیابی کرده و تمرینات لازم را تحت نظارت بیمار انجام می‌دهد. این تمرینات ممکن است شامل تمرینات خانگی نیز باشد که به بیمار آموزش داده می‌شود.

اگر دچار سیاتیک هستید، باید بدانید که انجام تمریناتی که برای شما طراحی نشده‌اند، ممکن است خطرناک باشد. در صورتی که ستون فقرات شما ناپایدار باشد، انجام تمرینات نامناسب می‌تواند باعث آسیب رسیدن به اعصاب یا نخاع شود. بنابراین، برای درمان سیاتیک و دیگر دردهای مشابه، بهتر است با متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید تا برنامه درمانی شخصی‌سازی شده برای شما طراحی شود.

جراحی 

جراحی روش درمانی معمولی برای سیاتیک نیست. اما اگر یک تومور باعث وارد آمدن فشار بر عصب سیاتیک باشد ، ممکن است لازم باشد آن را (با جراحی) بردارند. همچنین اگر کسی دچار تروما ( ضربه یا جراحت) شدیدی شود ، ممکن است انجام عمل جراحی ضروری باشد.

فتق دیسک را می‌توان با عمل دیسککتومی درمان کرد، روشی که باعث رفع فشار وارده از دیسک بر نخاع یا عصب می‌شود.