تاریخ: آبان 27, 1402
آرتروز گردن یک بیماری مزمن است که ناشی از تخریب دیسک‌ها و مهره‌ها در بخش بالایی ستون فقرات گردنی است. این فرایند تخریب طبیعی است که با پیری افراد افزایش می‌یابد. آرتروز گردن یکی از عوامل شایع در ایجاد درد گردن در افراد مسن است. تقریباً نُه نفر از هر ده مرد بالای ۵۰ سال و تقریباً نُه نفر از هر ده زن بالای ۶۰ سال دچار آرتروز گردن میشوند. درمان زوداندازی آرتروز گردن باید هر چه زودتر پس از ظهور علائم و نشانه‌های این بیماری آغاز شود تا از وقوع عوارض بیشتر جلوگیری شود. اگر شما از آرتروز گردن در مرحله اولیه رنج می‌برید، می‌توانید از روش‌های درمان خانگی استفاده کنید، اما اگر وضعیت شما جدی‌تر است، حتماً باید به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را شروع کنید تا وضعیت شما تحت کنترل قرار گیرد.
آناتومی ستون فقرات
ستون فقرات از استخوانهای کوچکی تشکیل شده است که به صورت پشت سر یکدیگر قرار گرفته‌اند و انحنای طبیعی کمر را به وجود می‌آورند. بین مهره‌ها وسایلی به نام بالشتک‌ها وجود دارد که صاف و گرد و انعطاف‌پذیری دارند و نقش ضربه‌گیر را ایفا می‌کنند و به کمر در چرخش و خم شدن کمک می‌کنند. عضلات و رباط‌های ستون فقرات مهره‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند و در عین حال پایداری ستون فقرات در بالای بدن را تضمین می‌کنند. هر مهره در قسمت مرکزی خود یک سوراخ دارد و این سوراخ‌ها در امتداد یکدیگر قرار گرفته‌اند تا کانال نخاعی را ایجاد کنند. طناب نخاعی و سایر ریشه‌های اعصاب از داخل کانال نخاعی عبور می‌کنند. اعصاب از ستون فقرات از طریق سوراخ‌های مهره‌ها به چند گروه تقسیم میشوند و پیام‌های عصبی بین مغز و عضلات را انتقال می‌دهند. مفاصل فاست در پشت ستون فقرات با هم هماهنگی دارند و مهره‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند و امکان چرخش و حرکت ستون فقرات را فراهم می‌کنند. مفاصل ستون فقرات همانند سایر مفاصل بدن بافت غضروفی محافظت میشوند. ستون فقرات از سه ناحیه شامل لومبار، قفسه سینه و گردن تشکیل شده است. ناحیه لومبار در پایین کمر از ۵ مهره بزرگتر تشکیل شده است و وزن بدن را تحمل می‌کنند. ناحیه قفسه سینه از ۱۲ مهره تشکیل شده است و از بالای قفسه سینه شروع شده و به قسمت میانی کمر امتداد می‌یابد. ناحیه گردن شامل ۷ مهره کوچک است که از قاعده جمجمه شروع شده و به بالای قفسه سینه می‌رسد. دیسک‌های ناحیه لومبار دارای حلقه غضروفی خارجی ضخیمی هستند و هسته ژله‌ای آنها تراکم بیشتری دارد. در ناحیه گردن، دیسک‌ها شبیه دیسک‌های ناحیه لوعلاوه بر این، ستون فقرات همچنین وظیفه حمایت از نخاع فشرده را نیز دارد. نخاع فشرده قسمتی از سیستم عصبی است که از مغز به سراسر بدن امتداد می‌یابد و اطلاعات حسی و حرکتی را بین مغز و سایر بخش‌های بدن منتقل میکند. ستون فقرات با ایجاد کانال نخاعی و تأمین محافظت برای نخاع فشرده، از آسیب و صدمات مستقیم به نخاع جلوگیری میکند.
مشکلات مرتبط با ستون فقرات می‌توانند شامل مواردی مانند دردهای کمر، کمربندی، آسیب به دیسک‌ها، التهابات، شکستگی‌ها، خم‌شدگی‌ها، عفونت‌ها و تومورها باشند. این مشکلات می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند تغییرات سنی، تروما، بیماری‌های التهابی، نشستن طولانی مدت، حمل و نقل سنگین و فعالیت‌های ورزشی نادرست باشند.
در صورت بروز هرگونه مشکل در ستون فقرات، مهم است به یک پزشک متخصص اعصاب و یا متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. آنها با استفاده از ابزارها و تصاویر تشخیصی مانند اشعه X و MRI، می‌توانند علت مشکل را تشخیص داده و راهکارهای درمانی مناسب را توصیه کنند. این درمان‌ها ممکن است شامل مراقبت های خانگی، تغییرات در سبک زندگی، فیزیوتراپی، داروها یا در موارد شدیدتر، جراحی باشد.
آرتروز گردن چیست؟
آرتروز گردن به معنای تحلیل رفتگی مفاصل ناحیه گردن است و برای توصیف این وضعیت استفاده میشود. با پیشروی سن، استخوانهای ناحیه ستون فقرات گردن همانند سایر استخوانهای بدن تغییر می‌کنند و معمولاً باعث بروز آرتروز یا تحلیل رفتگی در این استخوان‌ها میشود. بیش از ۸۵ درصد از افرادی که بیش از ۶۰ سال سن دارند، به این اختلال مبتلا میشوند. هرچند آرتروز گردن به صورت عمومی رایج است، اما به ندرت باعث فلج یا ناتوانی فرد خواهد شد.
علت بروز آرتروز گردن چیست؟
با بالا رفتن سن، استخوان‌ها و غضروف که ساختار بدن و گردن را به وجود می‌آورند به تدریج دچار تحلیل رفتگی خواهند شد. تغییراتی که در این ساختارها ایجاد میشود به شرح زیر می‌باشد:
- با گذر زمان و بالا رفتن سن و رسیدن به سن ۴۰ سالگی دیسک‌های ستون فقرات که نقش ضربه گیر را ایفا می‌کنند شروع به خشک شدن و چروکیده شدن خواهند کرد به همین دلیل فضای بیشتری برای استخوانهای ستون فقرات ایجاد میشود تا روی هم حرکت کنند و به این ترتیب باعث به وجود آمدن آرتروز گردن شوند.
- بالا رفتن سن باعث میشود که لایه‌های خارجی دیسک بین مهره‌ها دستخوش تغییر شود و به این ترتیب دچار ترک خواهند شد. این وضعیت باعث بیرون زدگی دیسک ناحیه گردن میشود که گاهی اوقات به طناب نخاعی و رشته‌های اعصاب فشار می‌آورد و باعث بروز درد و ناراحتی میشود.
- تحلیل رفتگی دیسک اغلب باعث میشود که به علت تغییر و انحراف ستون فقرات باعث به وجود آمدن استخوان اضافه شود. تشکیل زائده‌های استخوانی معمولاً به علت آرتروز ناحیه گردن به وجود می‌‌آید که این زائده‌های استخوانی باعث تنگ شدن کانال نخاعی میشوند و به این ترتیب فضای کمتری برای طناب نخاعی و ریشه‌های اعصاب باقی خواهد ماند.
- با بالا رفتن سن، رباط‌های ستون فقرات و بافت‌هایی که وظیفه متصل کردن استخوان‌ها به یکدیگر را بر عهده دارند سفت میشوند و باعث کاهش دامنه حرکات گردن خواهند شد.
فاکتورهای خطر در بروز آرتروز گردن
سایر فاکتورهایی که باعث میشود ریسک بروز آرتروز گردن افزایش پیدا کند به شرح زیر می‌باشند:
- آسیب دیدگی گردن
- فعالیت‌هایی که در محل کار باعث میشود فشار زیادی به گردن وارد شود.
- قرار دادن گردن به مدت طولانی در یک زاویه نامناسب
- انجام دادن حرکات تکراری گردن به مدت طولانی
- سابقه خانوادگی ابتلا به آرتروز گردن
- سیگار کشیدن
- چاقی و نداشتن فعالیت جسمانی
علائم و نشانه‌های آرتروز گردن
گاهی اوقات آرتروز گردن با علائم و نشانه‌هایی از قبیل درد و سفتی در ناحیه گردن که با سردرد همراه میشود توصیف می‌گردد. این وضعیت باعث میشود که درد به شانه، بازوها، دست‌ها و قاعده جمجمه انتشار پیدا کند. هنگامی که درد شروع میشود بیمار نمی‌‌تواند به راحتی سر خود را تکان بدهد. به غیر از این علائم سایر علائم و نشانه‌های شایع در آرتروز گردن به شرح زیر می‌باشند:
- سوزن سوزن شدن، ضعف و بی حسی در دست‌ها، بازوها، پاها یا ساق پا
- ناتوانی در راه رفتن و عدم تعادل در هنگام حرکت
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده
- رفلاکس غیر عادی
- اسپاسم عضلانی
تشخیص آرتروز گردن
تعیین منبع درد گردن برای ارائه روش درمانی مناسب و افزایش توان بسیار اهمیت دارد. انجام ارزیابی جامع از وضعیت گردن، شامل بررسی سابقه پزشکی و مشکلات مربوط به گردن، امری بسیار حیاتی است. پزشک شما نیاز به دانستن در مورد هر گونه بیماری یا آسیب دیدگی در ناحیه گردن شما دارد. اگر سابقه تصادفی دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین باید به پزشک خود اطلاع دهید که درد گردن شما چگونه شروع میشود، آیا سابقه درد گردن داشته‌اید و اگر داشتید، چه مدت طول کشید؟ همچنین باید بگویید که چه عواملی باعث بهبود یا تشدید درد گردن شما میشوند. آیا تاکنون درمانی برای درد گردن انجام داده‌اید یا خیر؟ پاسخ به این سوالات به همراه انجام معاینه جسمانی، به پزشک در تشخیص دقیق کمک میکند.
معاینه جسمانی شامل بررسی وضعیت گردن، شانه، بازو و گاهی اوقات پاها است. پزشک ممکن است به گردن و شانه‌های شما فشار وارد کند تا نقاط ماشه‌ای یا غده‌های متورم را پیدا کند و وضعیت قدرت، گردش خون، حساسیت به لمس، رفلاکس، جریان خون رسانی، انعطاف پذیری گردن و بازوها و همچنین توانایی شما برای راه رفتن را بررسی میکند. همچنین ممکن است آزمایش خون و سایر روش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، اسکن ام‌آر‌آی، سی‌تی اسکن، میلوگرافی یا الکترومیوگرافی نیز درخواست شود تا به طور کامل و شفاف به ارزیابی شرایط شما بپردازد و به یک تشخیص قطعی دست یابد. در صورت لزوم، پزشک خانواده شما ممکن است با سایر متخصصان مشورت کند.
درمان آرتروز گردن
درمان آرتروز گردن به ماهیت و شدت علائم و نشانه‌هایی که تجربه می‌کنید بستگی دارد. در اکثر موارد پزشک روش‌های درمانی غیر جراحی و مراقبتی را توصیه خواهد کرد. درمان مراقبتی با استراحت کردن شروع میشود که شامل استراحت در بستر یا محدود کردن فعالیت جسمانی است. در صورتی که استراحت کردن نتواند به رفع علائم و نشانه‌های حاصل از آرتروز گردن بپردازد پزشکان مدت کوتاه استفاده از بریس گردن را توصیه میکند. تراکشن باعث میشود که فضای بیشتری درون ستون فقرات ایجاد شود و فشار از روی ریشه اعصاب برداشته شود. به طور کلی تراکشن در افرادی که دچار آرتروز گردن هستند سودمند است.
گردنبند طبی
استفاده از گردنبند طبی باعث محدود شدن حرکات گردن میشود و به عضلات آن اجازه می‌‌دهد استراحت کنند. گردنبند طبی را فقط باید به مدت کوتاهی استفاده کرد زیرا استفاده از آن می‌تواند باعث ضعیف شدن عضلات گردن شود.
سرما درمانی و گرما درمانی و سایر مدالیته‌ها
استفاده دقیق از کمپرس سرد و گرم یا ماساژ درمانی و سایر روش‌های درمانی موضعی می‌تواند به کاهش علائم و نشانه‌های حاصل از آرتروز گردن کمک کند.
فیزیوتراپی
اگرچه هیچ گونه روش قابل پیش بینی برای آرتروز گردن وجود ندارد میتوان به کمک فیزیوتراپی به کنترل علائم و نشانه‌های آرتروز گردن پرداخت و از بروز علائم بیشتر و پیشرفت آرتروز گردن جلوگیری کرد. افرادی که دچار آرتروز گردن هستند برای تکان دادن گردن خود در هر جهتی دچار درد میشوند زیرا دامنه حرکات مفصل گردن و ستون فقرات کاهش پیدا کرده است. یک متخصص فیزیوتراپی با تجربه و آموزش دیده می‌تواند به شما برای غلبه بر تعداد زیادی از مشکلات حرکتی گردن و داشتن یک زندگی بدون درد در کوتاه ترین زمان ممکن کمک کند. برخی از مزایای فیزیوتراپی بر اساس شرایط شما به شرح زیر می‌باشد:
- تسکین سریع درد
- حفظ و افزایش حرکات گردن و مفصل
- بهبود انعطاف پذیری مفصل
- معرفی روش‌های جدید برای کنترل درد
- تقویت گردن و عضلات ستون فقرات برای محافظت از ستون فقرات
- پیشگیری از تحلیل رفتگی بیشتر دیسک و استخوان و عضله
- کشش عضلات برای رفع فشرده شدن اعصاب ناحیه گردن
- آرام سازی بدن و جلوگیری از بروز مجدد درد یا التهاب
- رفع سفتی و گرفتگی مفاصل و عضلات
- کاهش میزان وابستگی شما به داروهای مسکن و شل کننده‌های عضلانی
هدف اصلی از انجام فیزیوتراپی آرتروز گردن این است که شما فعالیت داشته باشید و به انجام تمریناتی بپردازید که با تمریناتی از قبیل حرکات تقویت کننده، تمرینات مخصوص بهبود دامنه حرکات و تمرینات قلبی عروقی همخوانی دارد. انجام دادن این اقدامات باعث قوی تر شدن شما میشود و شما می‌توانید بهتر از گردن و ستون فقرات خود محافظت کنید، حالت بدن خود را بهبود ببخشید، دچار درد گردن نشوید و زندگی سالمی داشته باشید. معمولاً اولین خط درمان برای آرتروز گردن، کشش و تقویت عضلات ناحیه گردن می‌باشد. متخصص فیزیوتراپی از تراکشن و درمان حالت بدن برای کمک به شرایط شما استفاده میکند. برنامه فیزیوتراپی در افراد مختلف متفاوت است اما معمولاً شما به ۶ تا ۸ هفته درمان که شامل هفته ای دو تا سه جلسه است نیاز خواهید داشت.
دارو درمانی
در مرحله اول درمان، پزشک از داروهای مختلف برای رفع درد و التهاب استفاده میکند. میتوان از استامینوفن برای رفع درد خفیف استفاده کرد. داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل ایبوپروفن و ناپروکسن به عنوان اولین داروهایی در نظر گرفته میشوند که برای درد گردن تجویز میشوند و اغلب به مدت چند هفته در کنار استامینوفن برای کاهش درد و تورم مصرف میشوند. در صورتی که شما محدودیت جدی در ارتباط با مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب دارید یا درد شما به خوبی کنترل نشده است پزشک می‌تواند بر اساس نوع مشکل شما به تجویز سایر انواع داروهای مسکن بپردازد. اسپاسم دردناک عضلانی را میتوان با مصرف شل کننده‌های عضلانی از قبیل کاریزوپرودول یا سایکلوبنزاپرین درمان کرد.
تزریق استروئید
تعداد زیادی از بیماران پس از تزریق استروئید شاهد تسکین موقت درد خود خواهند بود. اگرچه تزریق استروئید در مقایسه با انجام عمل جراحی با تهاجم کمتری همراه است تزریق استروئید فقط پس از انجام معاینه کامل جسمانی انجام خواهد شد. انواع مختلفی از این روش‌ها وجود دارند که شما می‌توانید در خصوص خطرات و مزایای آنها با پزشک خود مشورت کنید.
بلاک اپی دورال در ناحیه گردن
در این روش استروئید و داروی بی حس کننده به درون فضای اپی دورال که کنار طناب نخاعی قرار دارد تزریق خواهد شد. معمولاً از این روش برای درمان درد گردن و یا بازو استفاده میشود که به علت بیرون زدگی دیسک ناحیه گردن، فشرده شدن عصب یا رادیکولوپاتی به وجود آمده است.
بلاک مفصل فاست ناحیه گردن
در این روش استروئید و داروی بی حس کننده به درون کپسول مفصل فاست در قسمت پشت گردن تزریق میشود.
رادیوفرکانسی ابلیشن و بلاک رشته میانی
روشی وجود دارد که در برخی موارد درد مزمن گردن و همچنین در تشخیص و درمان دردهای مفصل مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش تشخیصی، عصبی که به مفصل مرتبط است، با استفاده از داروی بی حس کننده موضعی مسدود میشود. اگر درد به طور کامل برطرف شود، پزشک می‌تواند مکان بروز درد گردن را تشخیص داده و سپس با استفاده از روش رادیوفرکانسی که به آن رادیوفرکانسی ابلیشن نیز گفته میشود، عصب را به صورت دائمی از بین ببرد.
انجام عمل جراحی
عموماً عمل جراحی برای درمان بیمارانی که تنها با درد گردن و آرتروز گردن مواجه هستند، توصیه نمی‌شود. روش‌های جراحی بیشتر برای بیمارانی توصیه میشود که با درد شدید مواجه هستند و درمان های غیرجراحی برای کاهش درد آنها نتیجه‌ای نداده است. متأسفانه، برخی از بیماران که با درد شدید روبرو هستند، به دلیل پیشرفت آرتروز گردن یا مشکلات پزشکی دیگر و عوامل دیگری از جمله فیبرومیالژی، مناسب برای جراحی نیستند. بیمارانی که علائم و نشانه‌های نورولوژیکی پیشرفته مانند ضعف بی حسی یا مشکلات حرکتی دارند، می‌توانند با انجام عمل جراحی بهبود یابند.
عوارض جراحی
جراحی گردن، همانند تمام روش‌های جراحی دیگر، با خطراتی همراه است که در همه افراد یکسان نیستند. عوارض احتمالی این نوع جراحی معمولاً خفیف هستند و می‌توانند درمان شوند، و بر روی نتایج نهایی تاثیر زیادی ندارند. در اکثر موارد، جراحی می‌تواند منجر به بهبود علائم و نشانه‌های بیمار شود و توانایی عملکردی را افزایش دهد و احتمال بروز عوارض را کاهش دهد. اما در کلیت، بیماران مسن‌تر و افرادی که اضافه وزن دارند، دیابتی هستند، سیگار می‌کشند یا دارای چند اختلال پزشکی هستند، بیشتر دچار عوارض جراحی میشوند. برخی از خطرات احتمالی جراحی شامل عفونت، خونریزی، تشکیل لخته خون و واکنش به داروی بی حسی می‌باشند. پیش از تصمیم گیری برای جراحی، با پزشک خود درباره خطرات و مزایای احتمالی این عمل صحبت کنید.
برای جلوگیری از آرتروز گردن چه باید کرد؟
انجام معاینات و ارزیابی‌های دوره‌ای به شما کمک میکند تا مشکلات را به موقع تشخیص داده و درمان مناسب را دریافت کنید. تشخیص و درمان به موقع از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند به سرعت بهبودی شما کمک کند. ارزیابی جامع ستون فقرات ناحیه گردن در افرادی که در تصادفات خودرویی دچار میشوند، ضربه به گردنشان وارد میشود یا از ارتفاع سقوط می‌کنند، به طور کامل ضروری است.
