عارضه ای که با صدای تق‌تق و ترکیدن در مفاصل شناخته می‌شود، به نام کریپتاسیون شناخته می‌شود. ممکن است در هنگام بلند شدن از صندلی، چمباتمه زدن یا خم شدن برای برداشتن چیزی، این عارضه را با صدای تق‌تق، تلق تلق یا صدای خرد شدن تجربه کنید. این عارضه نه تنها مختص به زانو نیست، بلکه می‌تواند هر مفصلی را درگیر کند. در حضور کریپتاسیون، وقتی دست خود را بر روی زانو قرار می‌دهید و پا را خم و راست می‌کنید، ممکن است واقعاً صدای تق‌تق و یا ترکیدنی در زیر دست خود احساس کنید.
در صورتی که به تاندونیت (التهاب تاندون)، آسیب‌دیدگی و پارگی رباط صلیبی و غضروف دچار باشید معمولاً علائم دیگری نظیر زانو درد، تورم و یا محدودیت حرکتی در شما به وجود می‌آید. اگر در زانوی خود دردی ندارید اما در هنگام انجام تمرینات ورزشی زانویتان صدای تق‌تق یا تلق تلق می‌دهد در آن صورت چطور؟ آیا در این حالت بایستی نگران شوید؟
معمولاً صدا دادن زانو باعث نگرانی نمی‌شود. در واقع مفاصل بسیاری از افراد، گهگاهی صدای تق‌تق یا تلق تلق دارند و این کاملاً طبیعی به نظر می‌آید؛ اما اگر این صدا دادن زانو همیشگی و همراه با درد، تورم و یا علائم نگران‌کننده دیگری باشد ممکن است نشان‌دهنده آرتریت یا سایر عارضه‌های پزشکی باشد که باید درمان شود. متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی پس از تشخیص علت مشکل صدا دادن زانو از روش‌های غیر جراحی مختلف از جمله تکنیک‌های درمان دستی. تزریق‌ها و غیره استفاده می‌کنند.
ترقیق زانو ممکن است ناشی از آرتریت (ورم مفصل) یا کندرومالاسی (نرمی کشکک زانو) باشد، اما این مشکل معمولاً همراه با درد و تورم است. اگر تق تق زانو بدون درد، تورم یا نشانه‌های دیگری وجود دارد، اغلب نیازی به نگرانی نیست. کریپتاسیون (صدا دادن زانو) در زانوی سالم ممکن است به دلیل تغییر فشار در مایع سینوویال داخل کپسول مفصل زانو باشد. این تغییر فشار باعث ایجاد حباب‌های گازی در مایع سینوویال می‌شود که هنگام ترک شدن این حباب‌ها، صدای تق تق زانو ایجاد می‌شود.
چند عامل می‌توانند باعث ایجاد تغییر فشار و تق‌تق زانو شوند. یکی از این عوامل می‌تواند کشش بیش از حد در کپسول مفصلی باشد. هنگام حرکت پا، گاهی اوقات تاندون‌ها و رباط‌ها ممکن است جزئی از محل خود جابجا شوند و وقتی به مکان اصلی‌شان بازگردند، ممکن است صدای تق‌تق به وجود بیاید. برای جلوگیری از این مشکل، کشش پس از انجام تمرین بدنی می‌تواند به تمدد عضلات و تاندون‌ها کمک کند. در کل، این صداهای زانو به طور عمومی نگران‌کننده نیستند و عوارض جدی ایجاد نمی‌کنند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
درمان تق‌تق زانو یک گزینه پیشنهادی برای افرادی است که با مشکل صدا دادن زانو دائمی روبرو هستند. زانو مفصلی حساس و آسیب‌پذیر است و بنابراین اهمیت ویژه‌ای در مراقبت از آن وجود دارد. اغلب افراد تجربه صدا دادن زانو را می‌کنند، اما به دلایل مختلفی همیشه برای درمان آن تسریع نمی‌کنند؛ زیرا این مشکل در بسیاری از موارد به صورت کوتاه‌مدت و با ماهیت مکانیکی رخ می‌دهد. این نوع صدا که شبیه به ترکیدن است، بدون درد است و به هیچ وجه با حرکت طبیعی و نرمال زانو سازگاری ندارد.
اما نوع دیگری از صدا دادن زانو وجود دارد که نسبتاً مزمن است. این نوع تق‌تق در افرادی اتفاق می‌افتد که نشانه‌های اولیه بیماری مفصلی دژنراتیو را نشان می‌دهند. این نوع صدا دادن زانو قابل توجه‌تر است و با صداهای ساییده شدن، آشکارتر می‌شود و کمی هم دردناک است. برای این گروه از افراد، جهت تسکین درد و بازگرداندن عملکرد طبیعی زانو، انجام درمان ضروری است.
درمان مشکل صدا دادن و تق‌تق زانو
درمان صدا دادن زانو شامل انواع گزینه‌های درمانی مختلف است. انتخاب هر گزینه درمانی بستگی به عواملی مانند شدت صدای تق‌تق، وجود یا عدم وجود التهاب و درد، و دامنه حرکت مفصل دارد. روش‌های درمان را می‌توان به دو دسته جراحی و غیرجراحی تقسیم کرد. درحالی که در چندین گزینه غیرجراحی امتحان نشده باشد، عمل جراحی به عنوان یک گزینه درمانی توصیه نمی‌شود.
کاهش وزن
یکی از روش‌های آسان برای درمان تق‌تق و صدا دادن زانو، کاهش وزن است. اضافه‌وزن موجب می‌شود مقدار کاری که زانو باید انجام دهد افزایش پیدا کند. اگر کسی بتواند وزن اضافه‌اش را از دست بدهد و به شاخص توده بدنی (BMI) نرمال و طبیعی بازگردد، صدا کردن زانو فروکش می‌کند زیرا در این صورت زانو بهتر می‌تواند وزن بدن را کنترل نماید.
ورزش
برای رفع مشکل صدا دادن زانو، ورزش کردن نیز توصیه می‌شود، به ویژه برای افرادی که عضلات همسترینگ (عضلات پشت ران) آن‌ها قوی‌تر از عضلات چهار سر ران هستند و همچنین افرادی که سبک زندگی کم‌تحرکی دارند. برای افزایش استحکام و استقامت مفصل زانو، ادامه دادن به تمرینات کششی همسترینگ بسیار مفید است، به ویژه تمرینات پا مانند دویدن، انجام تمرینات اسکوات یا چمباتمه در باشگاه ورزشی. این تمرینات به تقویت عضلات مورد نیاز برای حفظ استحکام و پایداری مفصل زانو کمک می‌کنند.
درمان دستی
اگر مشکل به علت وجود ناهنجاری در ساختار باشد، مراقبت‌های کایروپراکتیک یا درمان دستی زانو و مفاصل و همچنین ماساژ تراپی بافت عمیق یا ماساژ اصطکاکی می‌تواند به کاهش صدای زانو کمک کند.
داروها
درمان تق‌تق و صدا دادن زانو شامل استفاده از داروهای ضد درد است که می‌توانید آن‌ها را در صورت وجود التهاب و درد قابل‌ملاحظه در زانوهایی که صدا می‌دهند، مصرف کنید. در گذشته، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن با موفقیت در کاهش برخی از علائم مفصل زانوی مبتلا به بیماری مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این داروها تنها در صورتی توصیه می‌شوند که استفاده از آن‌ها هیچ عوارض جانبی مضری برای شما نداشته باشد.
درمان‌های جایگزین
درمان مشکل صدا دادن و تق‌تق زانو می‌تواند بنابر علل و آسیب‌های مختلفی که باعث بروز این مشکل می‌شوند انجام گیرد، متخصصین طب فیزیکی از روش‌های غیرجراحی مؤثری برای کاهش درد ناشی از آن‌ها از جمله موارد زیر استفاده خواهند کرد:
همانطور که قبلاً اشاره شد، چند روش جراحی برای درمان تق‌تق و صدا دادن زانو وجود دارد. اعمال جراحی برای تصحیح تق‌تق کردن انجام نمی‌شوند بلکه برای تصحیح بیماری زمینه‌ای انجام می‌شوند به نحوی‌که صدا کردن زانو دیگر تکرار نشود. هدف بیشتر جراحی‌ها صاف کردن سر مفصلی استخوان‌های زانو است به طوری که در طول حرکت اصطکاک کمتری وجود داشته باشد.
پیشگیری از مشکلات زانو
اگر صدای تق‌تق زانو و صدا دادن آن بدون درد همراه باشد، معمولاً نشانه‌ای از یک مشکل جدی نیست. با این حال، این صداها می‌توانند به یادآوری اقداماتی برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی‌های آینده زانو باشند. یکی از راه‌های کاهش احتمال وقوع این مشکل، تقویت عضلات و ایجاد تعادل بین عضلات همسترینگ و عضلات چهارسر ران است. همچنین، بعد از هر بار تمرین و ورزش، باید به گرم کردن و سرد کردن منطقه زانو اختصاص داد. استفاده از کفشی که به خوبی از پاها محافظت کند، می‌تواند ضربه به زانو را کاهش دهد. این صداها و تق‌تق زانو عموماً نگران‌کننده نیستند، مگر آنکه با علائم دیگر همراه شوند. با این حال، تقویت عضلات ران بسیار حائز اهمیت است.
