آرتروز کمر چیست؟ درمان ساییدگی مهره کمر با فیزیوتراپی و ورزش

آرتروز می‌‌تواند هر یک از مفاصل بدن از قبیل ستون فقرات را درگیر کند و آرتروز ستون فقرات زمانی به وجود می‌‌آید که دیسک بین مهره‌ها دچار انحراف شده باشد. تشخیص و درمان به موقع افراد مبتلا به آرتروز ستون فقرات برای کنترل علائم و نشانه‌هایی که دارند کمک کننده است.

 علت آرتروز کمر 

 انحراف دیسک بین مهره‌های ستون فقرات می‌تواند به دلایل زیر به وجود بیاید:

• ضربه مداوم به ستون فقرات به علت تصادف، آسیب دیدگی ناشی از ورزش و فعالیت‌های کاری یا نامناسب بودن حالت بدن
• شکستگی ستون فقرات ناشی از بالا رفتن سن که در دهه سی شروع می‌شود.
• چاقی و اضافه وزن که باعث می‌‌شود فشار بسیار زیادی به مفاصل بدن از قبیل ستون فقرات وارد شود.
• سابقه خانوادگی استئوآرتریت به ویژه استئوآرتریت ستون فقرات
• ابتلا به سایر بیماری‌ها از قبیل آرتریت روماتوئید، نقرس، دیابت و عفونت

علت بروز آرتروز اولیه ستون فقرات مشخص نیست و معمولا آن را به فرایند بالا رفتن سن نسبت می‌دهند. در صورتی که علت بروز آن مشخص باشد مانند ضربه بیماری یا چاقی از آن تحت عنوان آرتروز ثانویه ستون فقرات یاد می‌شود.

 علائم و نشانه‌های آرتروز کمر 

انحراف دیسک بین مهره‌های ستون فقرات معمولاً به تدریج رخ می‌‌دهد و باعث تنگ شدن فضای بین مهره‌ها خواهد شد. زائده استخوانی یا استئوفیت نیز معمولاً به وجود می‌‌آیند. هنگامی ‌که در نهایت یک استخوان شروع به ساییدگی روی استخوان دیگر می‌‌کند مفاصل فاست که از آنها تحت عنوان مفاصل بین مهره‌ها نیز یاد می‌‌شود ملتهب می‌شوند و دچار انحراف تحلیل برنده و پیشرونده خواهند شد. ساختارهای مفاصل فاست توسط یک بافت غضروفی پوشانده شده است که نقش محافظ را ایفا می‌‌کند و در آرتروز ستون فقرات این بافت از بین خواهد رفت. برخی از علایم و نشانه‌های آرتروز کمر به شرح زیر می‌باشند:

• احساس درد در کمر و ستون فقرات
• سفتی ستون فقرات
• از دست دادن انعطاف پذیری ستون فقرات

آرتروز می‌تواند در ستون فقرات ناحیه گردن ناحیه قفسه سینه یا ناحیه پایین کمر به وجود بیاید. در آرتروز گردن، درد گردن به شانه یکی از بازوها انتشار پیدا می‌‌کند و در ناحیه گردن می‌‌تواند باعث فشرده شدن گردن و ضعف در بازوها شود. درد حاصل از آرتروز در ستون فقرات در ناحیه گردن معمولا با خم شدن به سمت جلو و چرخش گردن و کشش بیش از حد آن بدتر خواهد شد. آرتروز ستون فقرات ناحیه کمر معمولاً به صورت درد و سفتی بدن در اوایل صبح که حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد توصیف می‌گردد و معمولا بیش از یک مهره درگیر می‌شود. علائم و نشانه‌های حاصل از دیسک گردن پس از انجام فعالیت جسمانی، انجام دادن حرکات تکراری و نشستن به مدت طولانی بدتر می‌شود. درد کمر می‌تواند یک مشکل عود کننده باشد.

 تشخیص آرتروز کمر  

هر فردی که دچار درد کمر است و درد او بیش از دو هفته طول بکشد باید به پزشک مراجعه نماید. برای تشخیص آرتروز ستون فقرات از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• بررسی سابقه پزشکی
• ارزیابی علائم و نشانه‌های بیمار
• انجام معاینه جسمانی
• عکس برداری توسط اشعه ایکس یا سایر روش‌های عکس برداری از ستون فقرات
• سایر روش‌های تشخیصی از قبیل آزمایش خون، اسکن استخوان و اسکن ام آر آی برای رد کردن سایر بیماری‌ها

عکس برداری توسط اشعه ایکس به تنهایی نمی‌تواند به ارائه اطلاعات کافی برای تشخیص آرتروز ستون فقرات بپردازد و نمی‌‌تواند تنها ابزار تشخیصی مورد استفاده باشد. اکثر افرادی که ۶۰ سال به بالا سن دارند دچار تغییرات تحلیل برنده در ستون فقرات هستند که نشان دهنده آرتروز می‌باشد اما بیش از ۸۰ درصد از آنها دچار درد یا سفتی در ستون فقرات نمی‌‌شوند. فرآیند تشخیص آرتروز ستون فقرات در مواردی که بیمار علائم و نشانه‌هایی دارد که پزشک بر اساس آنها می‌‌تواند مشکل را تشخیص دهد ارزش بسیار زیادی دارد زیرا تشخیص به موقع و درست برای دنبال کردن یک برنامه درمانی مناسب بسیار ضروری است.

 درمان آرتروز کمر 

بدون شک روش‌های متعددی برای جلوگیری از آسیب دیدگی ستون فقرات وجود دارد که برخی از آنها می‌توانند باعث کاهش درد بیمار شوند و از پیشرفت بیماری جلوگیری نمایند و برخی دیگر برای درمان آرتروز ستون فقرات کاربرد دارند. روش‌هایی که برای درمان آرتروز ستون فقرات وجود دارند به دو دسته تقسیم می‌‌شوند که عبارتند از روش‌های جراحی و روش‌های درمانی غیر جراحی. روش‌های غیر جراحی برای بهبود و درمان آرتروز ستون فقرات به شرح زیر می‌باشند:

 کاهش وزن بدن  

وزن مناسب برای هر فرد بر اساس سطح سلامت عمومی بدن و از قبیل سلامت مفاصل تعیین می‌شود. در مواردی که مفاصل به علت بالا بودن وزن بدن تحت فشار قرار می‌‌گیرند ممکن است دچار تحلیل رفتگی، التهاب و سفتی شوند و منجر به بروز درد ناشی از آرتروز خواهند شد. در صورتی که شما اضافه وزن دارید می‌توانید از دستورات زیر برای رسیدن به وزن ایده ‌آل و کاهش درد حاصل از آرتروز استفاده کنید:

• رژیم غذایی سالمی داشته باشید و از غذاهای کم چرب که کالری پایینی دارند استفاده کنید و در رژیم خود از انواع میوه و سبزی استفاده نمایید.
• ویتامین c مصرف کنید زیرا تحقیقات نشان داده است که این ویتامین می‌‌تواند در کنترل التهاب بدن مفید باشد به این ترتیب می‌توانید هر روز به مصرف پرتقال بپردازید یا یک لیوان آب گریپ فروت بخورید.
• به وزن بدن خود توجه داشته باشید زیرا افزایش چند کیلوگرم وزن بدن می‌تواند باعث بدتر شدن درد حاصل از آرتروز شود به همین دلیل برای حفظ تناسب اندام و بهبود سلامت خود در این رابطه با پزشک تان صحبت کنید. بازه وزنی مناسب خود را پیدا کنید و سعی کنید به آن عدد دست برسید.

 کنترل استرس

استرس و افسردگی باعث بدتر شدن درد حاصل از آرتروز خواهد شد و شما را از انجام کارهایی که باید انجام بدهید از قبیل ورزش کردن و مصرف داروهای تجویز شده باز می‌دارد البته احساس افسردگی و اضطراب در افرادی که دچار آرتروز هستند شایع است. برای کنترل استرس خود به نکات زیر توجه داشته باشید:

• سعی کنید به تفریح بپردازید و با جمع دوستان تان باشید و در کنار آن از داروهای تجویز شده پزشک استفاده کنید و از نکاتی که شما گوشزد شده است پیروی نمایید.
• هفته ای چند بار احساسات و عواطف خود را در یک روزنامه یا دفترچه خاطرات یا وبلاگ بنویسید.
• به معنویات یا هر چیزی که باعث آرام شدن شما می‌شود روی بیاورید.
• به اندازه کافی استراحت کنید و هر شب حداقل ۸ ساعت بخوابید و در صورت لزوم هر موقع که نیاز داشتید کمی چرت بزنید.
• هفته ای چند بار به مدیتیشن بپردازید.
• کتاب بخوانید، استراحت کنید و از یک حمام داغ لذت ببرید و در یک محیط ساکت به خودتان آرامش بدهید

 استفاده از کمپرس سرد و گرم 

می‌توان از کمپرس یخ برای کاهش تورم مفاصل و کاهش التهاب استفاده کرد. استفاده از کمپرس گرم نیز با تحریک گردش خون باعث کاهش درد خواهد شد. اگر شما به کیسه آب گرم یا کیسه آب سرد دسترسی ندارید می‌توانید خودتان آن را بسازید. برای این کار می‌توانید یک عدد حوله را درون آب سرد یا گرم قرار دهید و از آن به صورت کمپرس سرد یا گرم استفاده نمایید اما کاملا دقت داشته باشید که دمای آب مناسب باشد.

 دارو درمانی 

به عنوان یک قانون کلی باید به خاطر داشته باشید که نوع دارو و مقدار مورد استفاده آن به شدت بیماری شما که توسط پزشک تشخیص داده شده است بستگی دارد با این حال داروهایی که در این مرحله پزشک تجویز می‌‌کند بر اساس شدت بیماری شما متفاوت خواهد بود. در برخی موارد پزشک استفاده از پماد را تجویز می‌‌کند که فقط نقش کنترل کننده درد را دارد و تاثیری بر روی درمان مشکل شما نخواهد داشت.

 ماساژ کمر یا ستون فقرات 

ماساژ درمانی یک روش درمانی سودمند دیگر است که برای تعداد زیادی از افراد مبتلا به آرتروز کمک کننده می‌باشد. معمولاً خود بیمار و اطرافیان او نیز می‌‌توانند به ماساژ درمانی بپردازند اما بهتر است به متخصص ماساژ درمانی مراجعه کند تا نتایج بهتری را به دست بیاورد.

 آیا فیزیوتراپی کمک کننده است؟ 

می‌توان از اشکال مختلف فیزیوتراپی برای کاهش درد ناشی از آرتروز ستون فقرات استفاده کرد. اگر شما دچار آرتروز ستون فقرات هستید معمولاً پزشک برای شما به تجویز دارو می‌پردازد و ممکن است شما را به متخصص فیزیوتراپی ارجاع دهد. بدون شک فیزیوتراپی در کنار استفاده از دارو تاثیرات به سزایی در درمان آرتروز ستون فقرات ایفا می‌کند. در واقع فیزیوتراپی علاوه بر کاهش درد باعث افزایش حرکات بدن، تناسب اندام و قدرت آن خواهد شد. شما می‌توانید در کنار فیزیوتراپی از مزایای حاصل از سایر روش‌های درمانی تحت نظر متخصص بهره مند شوید. متخصص فیزیوتراپی از یک روش درمانی استفاده می‌‌کند و برنامه ‌ای که می‌‌تواند به شما برای کاهش درد کمک نماید را توضیح خواهد داد. در این روش به طراحی برخی تمرینات ورزشی می‌‌پردازد که می‌‌تواند باعث افزایش حرکات استخوان‌ها و مفاصل ستون فقرات، تقویت عضلات این ناحیه و بهبود توانایی شما شوند. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به شما درک بهتری از تاثیرات آرتروز بر روی مفاصل و عضلات بدن را بدهد و همچنین نکات مهمی را در خصوص نحوه کنترل درد توسط روش‌های فیزیوتراپی ارائه خواهد داد. این روش‌های درمانی فیزیوتراپی را می‌توانید خودتان به تنهایی به منظور کاهش درد انجام بدهید یا اینکه در برخی موارد از متخصص فیزیوتراپی کمک بگیرید.

 طب سوزنی 

طب سوزنی یک روش درمانی سودمند دیگر است که به تحریک مغز می‌پردازد تا مغز آندروفین تولید کند. تعداد زیادی از متخصصین فیزیوتراپی در زمینه طب سوزنی آموزش دیده اند و می‌توانند به انجام این روش نیز بپردازند.

 ورزش درمانی 

شاید به نظر شما عجیب باشد اما ورزش کردن یک روش بسیار موثر برای کاهش درد حاصل از آرتروز است. بهتر است به انجام تمرینات ورزشی سبک بپردازید و به تدریج بر شدت آن بیافزایید. ورزش کردن به صورت منظم باعث تقویت عضلات و مفاصل می‌شود و به تناسب اندام شما کمک خواهد کرد.

 این موارد فقط تعدادی از روش‌های درمانی متعدد فیزیوتراپی هستند. متخصص فیزیوتراپی بهترین روش‌ها که برای شما مفید هستند را توصیه خواهد کرد. زندگی کردن با آرتروز کار ساده ای نیست اما با استفاده از این روش‌های درمانی تا حد زیادی احساس می‌کنید که به شرایط گذشته برگشته اید و می‌توانید زندگی سالم و فعالی داشته باشید.

 تزریق دارو 

با پیشرفت آرتروز ستون فقرات استخوان‌های قسمت پایین کمر به شدت دچار آسیب دیدگی می‌شوند که گاهی اوقات به علت افزایش فشار باعث بیرون زدگی دیسک خواهند شد. در این عرصه از بیماری پزشک به تزریق دارو می‌پردازد تا درد شما تسکین پیدا کند و از پیشرفت بیماری جلوگیری گردد. به زبان ساده تر تزریق دارو بین ستون فقرات و اعصاب پشت آن انجام می‌‌شود. اعصاب اصلی از این ناحیه عبور می‌‌کند و سایر نقاط بدن از قبیل پاها می‌روند. هنگامی ‌که تزریق دارو در این ناحیه انجام می‌‌شود، که معمولاً از داروهای استروئیدی استفاده می‌گردد. به طور مستقیم وارد اعصاب و جایی که درد وجود دارد خواهد شد و اغلب حدود دو تا سه روز طول می‌کشد تا بر روی عصب تاثیر بگذارد.

 انجام عمل جراحی

تعداد زیادی از افرادی که دچار مشکلات تحلیل برنده دیسک هستند نیاز به انجام عمل جراحی ندارند و فقط از هر سه نفر یک نفر به عمل جراحی نیاز خواهد داشت و معمولاً دو تا سه نفر از آنها به کمک روش‌های درمانی مراقبتی بهبود پیدا خواهد کرد. درصورتی که اقدامات مراقبتی نتواند پس از مدتی باعث بهبود بیمار شود پزشک انجام روش‌های جراحی از قبیل لامینکتومی ‌و دیسککتومی ‌یا فیوژن ستون فقرات را توصیه خواهد کرد.