قفل کردن زانو: درمان، علائم و علت

تاریخ: آبان 27, 1402

وقتی شما نمی‌توانید زانوی خود را خم یا راست کنید، این وضعیت به عنوان قفل شدن زانو شناخته می‌شود. ممکن است احساس کنید که زانوهایتان گیر کرده و نمی‌توانید آن را حرکت دهید، بنابراین ممکن است سعی کنید زانو را تکان دهید تا آن را به موقعیت و حالت قبل خود بازگردانید. دو نوع اصلی از قفل شدن مفصل زانو وجود دارد. یکی از آنها در هنگام قفل شدن، منجر به درد شدید زانو می‌شود و محدوده حرکتی مناسب را از زانوی شما می‌گیرد. حالت دیگر قفل شدن زانو به علت ممانعت مکانیکی ایجاد می‌شود و حرکت نرم زانو را مختل می‌کند.

دلایل قفل شدن زانو

• هنگامی‌که در زانوی شما پارگی مینیسک وجود داشته باشد، زانویتان تمایل به قفل کردن پیدا می‌کند. مینیسک‌ها حلقه‌های غضروفی در داخل مفصل زانو هستند که به زانو در جذب ضربات شدیدی که به آن وارد می‌شود کمک می‌کنند. منیسک به علت یکی از این دو دلیل عمده ممکن است پاره شود: به دلیل تحلیل رفتن آن طی زمان و یا بر اثر وارد شدن آسیب شدید به زانو.
• عامل بازدارنده مکانیکی زمانی ایجاد می‌شود که یک چیز فیزیکی مثل تکه‌ای از منیسک، در داخل زانو گیر کرده باشد و سبب قفل شدن زانو شود.
• این نوع از قفل‌شدگی غالباً زمانی روی می‌دهد که غضروف شل شده یا قطعات استخوانی، مفصل زانو را مسدود یا بند آورده باشد.
• انحراف در راستای عضلات و استخوان‌ها که به علت کشیدگی عضلات یا آسیب‌دیدگی ایجاد شده، می‌تواند موجب ایجاد این عارضه شود. در هر دو حالت، ممکن است زانو خشک و یخ‌زده شود که این حالت با درد زیادی همراه است. برای درمان قفل کردن زانو، شناخت علت بروز علائم اولیه حائز اهمیت می‌باشد.

• با گذشت زمان، غضروفی که استخوان‌های زانو را احاطه کرده است، ممکن است به‌ تدریج فرسوده و پاره ‌شود. ممکن است که بافت غضروف در مفصل زانو گیر کند که این حالت، خم کردن پا را غیرممکن می‌کند. در صورتی‌ که غضروف به‌ طور کامل فرسوده شده باشد این احتمال نیز وجود دارد که قطعات استخوان خردشده در مفصل گرفتار ‌شود به این وضعیت استئوکوندریت دیسکان گفته می‌شود.
• علت دیگر بروز عارضه قفل کردن زانو ممکن است دررفتگی کشکک زانو و یا وجود قطعات رها و آزاد در اطراف زانو باشد.
• قفل شدن مفصل زانو در بیماران مبتلا به التهاب مفاصل زانو موجب بروز درد شدید ناشی از محدودیت حرکت زانو می‌شود. آرتروز زانو و پیری طبیعی، احتمال قفل شدن زانو را افزایش می‌دهد.
• عوارض بعد از عمل جراحی می‌تواند موجب قفل کردن زانو شود. گاهی اوقات با وجود نتیجه رضایت‌بخش جراحی، بازسازی رباط صلیبی قدامی زانو موجب قفل شدن آن می‌شود.
• قفل شدن زانو موجب بروز درد می‌گردد، همچنین ممکن است که باعث التهاب زانو شود.

علائم و نشانه‌های قفل شدن زانو یا مفصل زانو

تب به دلیل وجود عفونت یا آبسه در مفصل زانو، باعث درد شدید در زانو هنگام حرکت مفصل می‌شود که یکی از نشانه‌های قفل شدن زانو است. این موضوع می‌تواند باعث دشواری در ایستادن بر روی پای آسیب‌دیده شود. در زانوی قفل‌شده، انعطاف زانو در موقعیتی ثابت و اغلب در زاویه ۴۵ درجه باقی می‌ماند. صدای اصطکاک و خرد شدن می‌تواند یکی از علائم و نشانه‌های قفل شدن زانو باشد. جنبش مفصل زانو به دلیل اصطکاک قطعه‌ای از منیسک پاره شده که در مفصل گیرفتار شده است، این صدا را ایجاد می‌کند و با درد شدید همراه است. همچنین، به دلیل اصطکاک قطعه‌ای از منیسک پاره شده، جنبش و حرکت زانو نیز صدا تولید می‌کند که این صدای سایش، با درد شدیدی همراه است. علامت رفلکس گیرافتادگی استامپ (نشانه‌ی خاصی از گیرافتادگی رباط صلیبی قدامی که یکی از عوامل قفل شدن زانو می‌باشد) در پارگی رباط صلیبی قدامی مشاهده می‌شود.

تشخیص

برای تشخیص دلایلی که موجب عدم خم شدن زانو می‌شوند، انجام آزمایشات می‌تواند مفید باشد. برای مثال، انجام اشعه ایکس از مفصل زانو می‌تواند علائمی مانند قطعات استخوان آویزان و شل، شکستگی‌ها و تورم درون مفصل را نشان دهد. همچنین، این آزمایشات می‌توانند در زمانی که همه چیز طبیعی است، اطمینان خاطر ایجاد کنند و نشان دهند که هیچ اتفاق جدی در حال رخ دادن درون یا اطراف مفصلی که مانع خم شدن زانو می‌شود، نیست.

اگر اشعه ایکس به تشخیص مشکل کمک نکرد، آزمایشی به نام ام‌آرای (MRI) ممکن است کمک‌کننده باشد. ام‌آرای مشکلات غضروف، لیگامان (رباط) و تاندون‌ها را نشان می‌دهد. به طور خاص، مینیسک پاره شده یا پارگی‌های غیرعادی مینیسک یا بافت شل شده غضروف شل شده معمولاً در ام‌آرای نمایان می‌گردد.

درمان

شیوه درمان قفل کردن زانو بستگی به عاملی دارد که موجب آن شده است. تنها در موارد شدید به عمل جراحی نیاز خواهید داشت.

• دارو: داروهای ضد درد خاصی وجود دارد که پزشک برای رهایی شما از درد و التهاب، ممکن است آن‌ها را تجویز کند. جهت تسکین درد مفصل، کاهش خشکی و شل شدن عضلات شل کننده عضلات تجویز می‌گردد.

• گرما و سرما درمانی: اگر درد و قفل شدن زانوی شما ناشی از پارگی منیسک باشد، ممکن است به شما توصیه شود که جهت کمک به کاهش درد خود یخ درمانی (سرما درمانی) را امتحان کنید. برای تسکین درد خود یخ را برای مدتی کمتر از پنج دقیقه بر زانوی قرار دهید.

در بعضی موارد، برای رفع سفتی زانو، می‌توان از یک پد گرمازا بر روی زانو استفاده کرد. برای این کار، پد را در دمای پایین تنظیم کنید و به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی زانوی آسیب‌دیده قرار دهید. در صورتی که پد گرمازا در دسترس نباشد، می‌توانید یک حوله را در آب گرم خیس کنید و آن را روی زانوی خود قرار دهید.

• بریس: استفاده از بریس زانو (زانوبند) علاوه بر حمایت مداوم از زانو، به تسکین درد زانو نیز کمک می‌کند. بریس زانو نه تنها به ثابت نگه‌داشتن زانو کمک می‌کند بلکه زانو را گرم نگه می‌دارد.
• فیزیوتراپی و ورزش‌های زانو گاهی اوقات به رفع و باز کردن زانو کمک می‌کند. دوره درمانی طولانی‌تر شامل تمریناتی برای تقویت و استحکام بخشیدن به زانو باشد.

• درمان‌های دستی در درجه اول باید به‌ عنوان یک روش کمک‌های اولیه برای بازگرداندن عملکرد زانو و جلوگیری از درد در نظر گرفته شود. این وضعیت معمولاً توسط یک ناهنجاری در منیسک خارجی ایجاد می‌شود و ممکن است بعدها به ماساژ و درمان دستی نیاز باشد.

• اگر قفل شدن زانو بر اثر پارگی مینیسک ایجاد شده باشد، لیزرتراپی و اولتراسوند تراپی می‌تواند به ترمیم بعضی قسمت‌های مینیسک و اطراف بافت‌های نرم کمک کند.
• اگر درمان‌های بدون جراحی نتوانند درد شما را تسکین دهند و بیمار همچنان علائم مکانیکی نظیر قفل شدن زانو، عدم توانایی در خم و راست کردن زانو و صدا دادن زانو را تجربه کند، پزشک ممکن است گزینه جراحی را مدنظر قرار دهد.